عضو شورای بازنگری قانون اساسی
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1358 تدوین و در آذر همان سال به همهپرسی گذاشته شد و بعد از آن به اجرا در آمد. در مرحلهی اجرا گهگاه با مشکلات و معضلاتی مواجه میشد که مسئولان مربوطه در حل آنها از امام خمینی استمداد میجستند و با رهنمودهای ایشان حل و فصل میشد. در سال 1368 امام بدیننتیجه رسید که تغییر و اصلاح بعضی اصول ضرورت دارد. پیرو آن در تاریخ 4 اردیبهشت 68 نامه ای به آیتالله خامنه ای رئیسجمهور وقت نوشت و از ایشان خواست که برای بررسی و تجدید نظر در بعضی اصول قانون اساسی هیئتی را تشکیل دهد. امام در آن نامه اسامی بیست نفر را تعیین کرده و معرفی پنج نفر را برعهدهی مجلس شورای اسلامی گذارده بود. من از جمله افرادی بودم که بهوسیلهی امام تعیین شدهبودند. پیرو آن آیتالله خامنه ای در تاریخ 5 اردیبهشت 68 بهوسیلهی نامهی زیر مرا دعوت کرد: بسمالله الرحمن الرحیم
آیتالله جناب آقای امینی! در پی دستور مورخ 4/2/68 حضرت امامخمینی مدظلهالعالی مبنی بر تشکیل هیئتی بهمنظور بررسی اصولی از قانون اساسی بدینوسیله از جنابعالی به عنوان عضو این هیئت دعوت میشود تا در اولین جلسه که در ساعت 5 بعدازظهر روز چهارشنبه مورخ 6/2/68 در دفتر رئیسجمهور تشکیل میگردد، شرکت فرمایید.
سیدعلی خامنهای رئیس جمهور 5/2/68»
متن نامه حضرت امام بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حجتالاسلام آقای خامنه ای ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران دامت افاضاته. از آنجا که پس از کسب ده سال تجربهی عینی و عملی از ادارهی کشور اکثر مسئولان و دستاندرکاران و کارشناسان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بر این عقیده اند که قانون اساسی با اینکه دارای نقاط قوت بسیار خوب و جاودانه است دارای نقایص و اشکالاتی است که در تدوین و تصویب آن بهعلت جو ملتهب ابتدای پیروزی انقلاب و عدم شناخت دقیق معضلات اجرایی جامعه کمتر به آن توجه شدهاست ولی خوشبختانه مسئلهی تتمیم قانون اساسی پس از یکی دو سال مورد بحث محافل گوناگون بوده است. و رفع نقایص آن یک ضرورت اجتناب ناپذیر جامعهی اسلامی و انقلابی ماست و چه بسا تأخیر در آن موجب بروز آفات و عواقب تلخ برای کشور و انقلاب گردد و من نیز بنابر احساس تکلیف شرعی و ملی خود از مدتها قبل در فکر حل آن بودهام که جنگ و مسائل دیگر مانع از انجام آن میگردید، اکنون که به یاری خداوند بزرگ و دعای خیر بقیةالله روحی له الفداء نظام اسلامی ایران راه سازندگی و رشد و تعالی همهجانبهی خود را در پیش گرفته است، هیئتی را برای رسیدگی به این امر مهم تعیین کردم که پس از بررسی و تدوین و تصویب موارد و اصولی که ذکر میشود، تأیید آن را به آراء عمومی مردم شریف و عزیز ایران بگذارند:
الف ـ حضرات حججاسلام والمسلمین و آقایانی که برای این مهم در نظر گرفته ام:
1ـ آقای مشکینی 2ـ آقای طاهری خرمآبادی 3ـ آقای مؤمن 4ـ آقای هاشمیرفسنجانی 5ـ آقای امینی 6ـ آقای خامنه ای 7ـ آقای موسوی نخستوزیر 8 ـ آقای حسن حبیبی 9ـ آقای موسویاردبیلی 10ـ آقای موسویخوئینی 11ـ آقای محمدیگیلانی 12ـ آقای خزعلی، 13ـ آقای یزدی، 14ـ آقای امامیکاشانی، 15ـ آقای جنتی،16ـ آقای مهدویکنی 17ـ آقای آذریقمی 18ـ آقای توسلی 19ـ آقای کروبی 20ـ آقای عبدالله نوری که از مجلس خبرگان، قوای مقننه، قوهی قضائیه و مجمع تشخیص مصلحت و افرادی دیگر و نیز پنج نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب مجلس، انتخاب شدهاند.
ب ـ محدودهی مسائل مورد بحث:
1ـ رهبری 2ـ تمرکز در مدیریت قوهی مجریه 3ـ تمرکز در مدیریت قوهی قضائیه، 4ـ تمرکز در مدیریت صداوسیما، بهصورتیکه قوای سهگانه در آن نظارت داشتهباشند. 5ـ تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی 6ـ مجمع تشخیص مصلحت برای حل معضلات نظام و مشورت رهبری، بهصورتیکه قدرتی در عرض قوای دیگر نباشد 7ـ راه بازنگری به قانون اساسی، 8ـ تغییر نام مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی.
ج ـ مدت برای این کار حداکثر دو ماه است. توفیق حضرات آقایان را از خداوند متعال خواستاریم و السلام علیکم و رحمةالله و برکاته.
روحالله الموسوی الخمینی. 4/2/68 »
هیئت مذکور، در تاریخ 6/2/68 اولین جلسهی خود را در دفتر ریاستجمهوری تشکیل داد. در آغاز به تعیین هیئت رئیسه، تدوین آییننامهی داخلی و تقسیم کار پرداخته شد. برای تقسیم کار چهار کمیسیون پیشبینی شد:
1 ـ کمیسیون مسائل مربوط به رهبری و مجمع تشخیص مصلحت
2 ـ کمیسیون مسائل مربوط به تمرکز در مدیریت قوهی مجریه
3 ـ کمیسیون مسائل مربوط به تمرکز در مدیریت قوهی قضائیه
4 ـ کمیسیون مسائل مربوط به تمرکز در مدیریت صدا و سیما
انتخاب کمیسیون در اختیار خودِ افراد بود. من عضویت در کمیسیون اول را انتخاب کردم.
کمیسیون مزبور دارای هفت عضو بود:
1 ـ سید عبدالکریم موسویاردبیلی، رئیس
2 ـ ابراهیم امینی، نائب رئیس
3 ـ اسدالله بیات، منشی
4 ـ محمد دانشزادهی مؤمن، مخبر
5 ـ سید هادی خامنه ای، عضو
6 ـ ابوالقاسم خزعلی، عضو
7 ـ احمد جنتی، عضو
کمیسیونها هر هفته حداقل سه روز و هر روز حداقل سه ساعت جلسه داشتند.
مصوبات کمیسیونها در جلسات عمومی مطرح میشد و با بحث و گفتگوهای فراوان و اصلاحات لازم به تصویب میرسید. شورای بازنگری در طول این مدت 41 جلسهی رسمی داشت. متأسفانه در 14 خرداد ماه و درحالیکه هنوز کار بازنگری به اتمام نرسیده بود، فاجعهی اسفناک ارتحال امام بهوقوع پیوست. برای تعیین رهبری و شرکت در مراسم عزاداری امامخمینی سه روز جلسات شورا تعطیل شد، اولین جلسه در 17 خرداد تشکیل شد. بر طبق مدتی که امام تعیین کردهبود باید کار بررسی تا تاریخ 4 تیرماه به اتمام میرسید ولی بر اثر گرفتاریهای مسئولان و تعطیلات پیشبینی نشده چند روز به تأخیر افتاد و روز 17 تیرماه 68 به پایان رسید و در تاریخ 6 مرداد ماه 68 به همهپرسی گذاشته شد و به تصویب رسید.