مهدى هاى غير واقعى
درشب موعود، دوستان درمنزل آقاى دكتر جمع شدند وپس از تشريفات عادى وصرف چاى، رسميت جلسه اعلام شد وآقاى هوشيارشروع به صحبت كرد:
موضوع ديگرى را كه مى توان از شواهد وقرائن اين موضوع شمرد كه اصل مهدويت ريشه دار ودرصدر اسلام امر مسلمى بوده است، داستان مهدى هاى غيرواقعى است كه درگذشته پيدا شده واسامى آنان درتواريخ ثبت است. براى روشن شدن اذهان برادران لازم است فهرستى ازآنان ذكر شود.
(گروهى از مسلمين محمدبن حنفيه را امام ومهدى پنداشته اند. مى گويند نمرده است ودركوه (رضوي) غائب مى باشد. بعداز اين ظاهر مى شود ودنيا را پرازعدل وداد مى كند.(1)
گروهى از جاروديه محمدبن عبدالله بن حسن را مهدى غائب مى پندارند ودرانتظار ظهورش بسر مى برند.(2)
ناووسيه حضرت صادق را مهدى وزنده وغائب مى دانند.(3)
واقفيه موسى بن جعفر را امام زندهء غائب مى پندارند وعقيده دارند كه آن جناب بعداً ظاهر مى شود ودنيا را پرازعدل وداد مى كند.(4)
گروهى از اسماعيليه عقيده دارند كه اسماعيل فوت نشده بلكه از باب تقيه نسبت مرگ به وى داده شده است.(5)
فرقهء باقريه حضرت باقر را زنده ومهدى موعود مى دانند.
فرقهء محمديه عقيده دارند كه بعداز امام على نقى فرزندش محمدبن على امام است. او را زنده ومهدى موعود مى دانند، با اينكه درحيات پدرش وفات كرده است.
جوازيه مى گويند: حجت بن الحسن را فرزندى بوده است واوست مهدى موعود.(6)
فرقه اى از هاشميه عبدالله بن حرب كندى را امام زندهء غايب مى پندارند ودرانتظار ظهورش بسر مى برند.(7)
گروهى از مباركيه، محمدبن اسماعيل را امام زندهء غائب مى پندارند.(8)
يزيديه عقيده دارند كه: يزيد به آسمان صعود نموده است. بعداً برمى گردد ودنيا را پراز عدل وداد مى كند.(9)
اسماعيليه مى گويند: اين مهدى كه دراخبار وارد شده همان محمدبن عبدالله ملقب به مهدى است كه درمملكت مصرو مغرب به سلطنت رسيد. روايت نموده اند كه پيغمبر فرمود: خورشيد درسال سيصد از مغرب نمايان مى گردد.(10)
گروهى از اماميه مى گويند: امام حسن عسكرى زنده است واوست قائم واكنون درحالت غيبت بسرمى برد، بعداً ظاهر مى شود وزمين را از عدل وداد پرمى كند.
گروه ديگرى مى گويند: مرده است ولى بعداً زنده مى شود وقيام مى كند، زيرا معنى قائم قيام بعدازمرگ است.(11)
قرامطه محمدبن اسماعيل را مهدى موعود مى دانند وعقيده دارند كه زنده است ودربلاد روم زندگى مى كند.(12)
فرقهء ابى مسلميه، ابومسلم خراسانى را امام زندهء غائب مى پندارند.(13)
گروهى امام حسن عسكرى را مهدى مى دانند. مى گويند: بعدازمردن زنده شده واكنون درحالت غيبت زندگى مى كند. بعداً ظاهر مى شود ودنيا را پرازعدل وداد مى كند.(14)
سوء استفاده
اينها اسامى افرادى است كه درصدر اسلام واعصار وازمنهء نزديك به زمان پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) گروهى از جهال، آنان را مهدى پنداشته اند ليكن اكثر آن طوائف منقرض شده جز در صفحات تاريخ، اثرى از آنان باقى نمانده است. از آن زمان تا بحال، افراد كثيرى دربين بنى هاشم وغير بنى هاشم، از بلاد وكشورهاى مختلف پيدا شدند وخود را به عنوان مهدى موعود معرفى نمودند.چه جنگها وخون ريزى ها ونهضت هائى كه بدين عنوان صورت گرفت وچه حوادث ناگوارى كه درتاريخ رخ داد.(15)
از مجموع اين حوادث ووقايع استنباط مى شود كه: داستان مهدويت وظهور مصلح غيبى از موضوعات مسلمى بوده كه مسلمين بدان اعتراف داشته اند ودرانتظار ظهورش روز شمارى مى كرده اند ونصرت وغلبه را از لوازم حتمى او مى دانسته اند. همين موضوع سبب شد كه بعض افراد زيرك واستفاده جو درصدد برآمدند از عقيدهء بى آلايش مردم كه از مصدر وحى سرچشمه مى گرفت بهره بردارى نمايند وخودشان را به عنوان مهدى موعود قالب كنند. شايد بعضى از آنان هم قصد سوئى نداشته بلكه مى خواسته اند به اين وسيله از ستمكاران انتقام گيرند واوضاع ملت خويش را اصلاح نمايند. بعضى آنان هم گرچه خودشان ادعائى نداشته اند ليكن گروهى از عوام، از روى نادانى وشدت گرفتارى، وعجله ايكه درظهور مهدى داشتند وبعض علل ديگر، آنها را مهدى موعود اسلام مى پنداشتند.
احاديث مجعول
متأسفانه اين حوادث سبب شد كه احاديث مجعولى درتعريف وتوصيف مهدى وعلائم الظهور، دربين مردم شايع گردد وبدون بررسى ودقت دركتب اخبار درج شود (111).
1) كتاب ملل ونحل تأليف شهرستانى ط 1 ج 1 ص 242 فرق الشيعه تأليف نوبختى ط نجف سال 1355 ص 27.
2) ملل ونحل ج 1 ص 256 فرق الشيعه ص 62.
3) ملل ونحل ج1 ص 273 فرق الشيعه ص 67.
4) ملل ونحل ج 1 ص 278 فرق الشيعه ص 80 و83.
5) ملل ونحل ج 1 ص 279 فرق الشيعه ص 67.
6) كتاب تنبيهات الجلية فى كشف الاسرار الباطنيه تأليف محمد كريم خراسانى ط نجف سال 1351 ص 40 ــ 42.
7) ملل ونحل ج 1 ص 245.
8) ملل ونحل ج 1 ص 279.
9) كتاب اليزيدية تأليف صدوق الدملوجى ط موصل سال 1368 ص 164.
10) تاريخ روضةالصفا ط تهران ج 4 ص 181 قال النبى على رأس ثلثمأة تطلع الشمس من مغربها.
11) ملل ونحل ج 1 ص 284 فرق الشيعه ص 96 و97.
12) كتاب المهدية فى الاسلام ص 170 فرق الشيعه ص 72.
13) فرق الشيعه ص 47.
14) فرق الشيعه ص 97.
15) براى كسب اطلاع بيشتر رجوع شود به كتابمهدى از صدراسلام تا قرن سيزدهم) تأليف استاد خاورشناس دارمستتر) وكتاب المهدية فى الاسلام وكتب تاريخ.