دکتر: خانوادهء پیغمبر وائمهء اطهار(علیه السلام) در موضوع مهدى چه عقیده اى داشتند؟
هوشیار: بعد از رحلت رسول اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) نیز موضوع مهدویت، در بین مسلمین واصحاب ائمه اطهار شایع ومورد بحث بود.اهل بیت پیغمبر وحاملین علوم واسرار نبوت، که از همه کس، به اخبار واحادیث پیغمبر آشناتر بودند، دربارهء مهدى سخن مى گفتند وبه سؤالات مردم پاسخ مى دادند از باب نمونه:
على بن ابیطالب از مهدى خبر داده
على بن ابیطالب(علیه السلام) فرمود: مهدى موعود از ما به وجود خواهد آمد ودر آخرالزمان ظهور مى نماید.در بین هیچ ملتی، مهدى منتظرى جز او وجود ندارد.(1)
در این زمینه پنجاه حدیث دیگر نیز از آنحضرت نقل شده است.(2)
فاطمه علیها السلام از مهدى خبر داده
فاطمه علیها السلام به حسین فرمود: هنگامى که ترا بزادم، رسول خدا برمن وارد شد- تو را در بغل گرفت ــ سپس فرمود: اى فاطمه! حسینت را بگیر وبدانکه او پدر نه امام است واز نسلش امامهاى صالحى به وجود خواهند آمد که نهمى آنان قائم است(3)... وسه حدیث دیگر.
حسن بن على از مهدى خبر داده
حسن بن علی(علیه السلام) فرمود: امامهاى بعد از رسول خدا دوازده نفرند. نه نفرشان از نسل برادرم حسین به وجود مى آیند ومهدى این امت از ایشان است(4)... وچهار حدیث دیگر.
حسین بن على از مهدى خبر داده
حسین بن على (علیه السلام) فرمود: دوازده امام از ما هستند، على بن ابیطالب اول آنان وآخرشان نهمین فرزند من وقائم به حق مى باشد. خدا به برکت وجود وى زمین مرده را زنده وآباد مى کند ودین حق را برتمام ادیان پیروز مى گرداند، اگر چه مشرکین کراهت داشته باشند. مهدی، مدتى از نظرها غائب مى گردد. در زمان غیبت گروهى از دین خارج مى شوند اما گروهى دیگر ثابت قدم خواهند ماند واز این راه اذیتها خواهند دید. از باب سرزنش به آنان گفته مى شود: اگر عقیدهء شما صحیح است، پس امام موعود شما کى نهضت مى کند؟ ولى بدانید که هرکس در ایام غیبت، آزار وتکذیب دشمنان را تحمل کند مانند کسى است که درکنار رسول خدا با شمشیر جنگ نموده است(5).. وسیزده حدیث دیگر.
على بن الحسین از مهدى خبر داده
على بن الحسین (علیه السلام) فرمود: ولادت قائم ما بر مردم مخفى مى ماند بطورى که خواهند گفت: اصلا متولد نشده است. علت مخفى شدن آن جناب اینست که وقتى نهضت خود را شروع نمود بیعت کسى در گردنش نباشد(6)... وده حدیث دیگر.
حضرت باقر از مهدى خبر داده
حضرت باقر (علیه السلام) به ابان بن تغلب فرمود: بخدا سوگند! امامت عهدى است که از رسول خدا به ما رسیده است. امام هاى بعد از پیغمبر دوازده نفرند که نه نفرشان از نسل حسین مى باشند. مهدى نیز از ما بوجود مى آید ودر آخر الزمان دین را نگهدارى مى کند(7)... وشصت ودو حدیث دیگر.
امام صادق از مهدى خبرداده
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس به تمام امامان اقرار کند اما وجود مهدى را منکر شود مانند کسى است که به همهء پیغمبران عقیده مند باشد لیکن نبوت محمد(صلى الله علیه وآله وسلم) را انکارنماید. به آنحضرت عرض شد: یابن الرسول الله! مهدى از فرزندان کیست؟ فرمود: پنجمین فرزند امام هفتم (موسى بن جعفر) مهدى میباشد اما خودش غائب مى شود ونام بردنش برایتان جائز نیست(8).. ویکصد وبیست وسه حدیث دیگر.
موسى بن جعفر از مهدى خبر داده
موسى بن جعفر(علیه السلام) در پاسخ یونس بن عبدالرحمان، که سؤال نموده بود: آیا تو قائم به حق هستى؟ فرمود: من قائم به حق هستم لیکن آن قائمیکه زمین را از وجود دشمنان خدا پاک مى نماید واز عدل وداد پر مى کند، پنجمین فرزند من است. چون برجان خویش ترسان است، مدتى طولانى غائب مى گردد. در عصر غیبت، گروهى از دین خارج مى شوند ولى عده اى هم در عقیدهء خویش پایدار مى مانند. سپس فرمود: خوشا به حال شیعیانى که درزمان غیبت امام زمان، به ولایت ما چنگ زنند وبردوستى ما وبیزارى از دشمنانمان ثابت قدم بمانند، آنان از ما هستند وما از آنهاییم، آنان به امامت ما راضى شده اند، ما نیز از تشیع آنها خوشنودیم. پس خوشا به حالشان، به خدا سوگند! در درجات بهشت با ما خواهند بود(9)... وپنج حدیث دیگر.
امام رضا از مهدى خبر داده
حضرت رضا(علیه السلام)، در پاسخ ریان بن صلت که پرسیده بود: تو صاحب الامر هستى؟ فرمود: من صاحب الامر هستم اما آن صاحب الامرى که زمین را از عدل وداد پر مى کند من نیستم. با وجود ناتوانى وضعفى که در من مشاهده مى کنى چگونه امکان دارد من همان صاحب الامر باشم؟! قائم معهود کسى است که در سن پیران ولى بصورت جوانان ظاهر میشود، بقدرى نیرومند وقوى است که اگر به بزرگترین درخت روى زمین دست دراز کند آنرا از ریشه مى کند واگر در میان کوهها فریاد زند سنگهاى سخت آنها متلاشى مى گردند.عصاى موسى وانگشتر سلیمان نزد اوست. آنجناب چهارمین فرزند من مى باشد، خدا تا هروقت بخواهد او را از دیده ها غائب نگه مى دارد، بعد از آن ظاهرش مى نماید وزمین را بتوسط او از عدل وداد پر مى کند، چنانکه از ظلم وستم پرشده است(10)... وهیجده حدیث دیگر.
امام محمد تقى از مهدى خبر داده
امام محمد تقى (علیه السلام) به عبدالعظیم حسنى فرمود: قائم ما همان مهدى موعودى است که درزمان غیبت باید در انتظارش بود ودر زمان ظهور باید اطاعتش نمود واو سومین فرزند من مى باشد. به آن خدایى که محمد(صلى الله علیه وآله وسلم) را به پیغمبرى فرستاد وما را به امامت مخصوص داشت سوگند، که اگر از عمر دنیا یک روز هم بیش باقى نمانده باشد خدا آنروز را طولانى مى گرداند تا مهدى ظاهر شود وزمین را از عدل وداد پر کند چنانکه از ظلم وستم پرشده است.خداوند متعال، کارش را شبى اصلاح مینماید چنانکه امر کلیم خود موسى را در شبى اصلاح فرمود، موسى رفت تا براى همسرش آتش بیاورد اما با منصب پیمبرى ورسالت برگشت.سپس فرمود: انتظار فرج، بهترین عمل شیعیان ماست(11)... وپنج حدیث دیگر.
امام على نقى از مهدى خبر داده
امام على نقی(علیه السلام) فرمود: بعد از من فرزندم حسن امام است وبعد از حسن، فرزندش همان قائمى است که عدل ودادش تمام زمین را فرا میگیرد(12)... وپنج حدیث دیگر.
امام حسن عسکرى از مهدى خبر داده
امام حسن عسکری(علیه السلام) به موسى بن جعفر بغدادى فرمود: گویا شما را مى بینم که در جانشین من اختلاف نموده اید ولى آگاه باشید هر کس به امام هاى بعد از پیغمبر ایمان داشته باشد، اما امامت فرزند مرامنکر شود مانندکسى است که نبوت تمام پیغمبران را قبول کند ولى پیمبرى محمد رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) را انکار نماید،در صورتى که منکر آنحضرت مثل کسى است که تمام پیمبران را انکار کند، زیرا اطاعت آخرین امام ما مثل اطاعت اولین امام ماست. پس هرکس آخرین فرد ما را منکر شود مانندکسى است که اولین امام را انکار نموده باشد. بدانید که غیبت فرزندم به قدرى طولانى مى شود که مردم در شک واقع مى شوند مگر افرادى که خدا ایمانشان را نگهدارى کند(13)... وبیست ویک حدیث دیگر.
آیا احادیث مهدى صحیح است؟
مهندس: در صورتى مى توانید به این احادیث تمسک نمایید که صحیح ومعتبر باشند آیا همهء احادیث مهدى را صحیح مى دانید؟
هوشیار: من ادعا نمى کنم که تمام احادیث مربوط به مهدى صحیح اعلا وتمام روایت کنندگان آنها عادل وموثق هستند. لیکن در بین آنها مقدار قابل توجهى حدیث صحیح وجود دارد. البته این احادیث مانند سایر احادیث هم صحیح دارند هم حسن، هم موثق، هم ضعیف، لیکن احتیاجى نیست که دربارهء یک یک آنها واحوال رواتشان بحث وتحقیق نماییم، زیرا چنانکه ملاحظه نمودید احادیث به قدرى زیادند که هر شخص بى غرض وبا انصافى که بدانها مراجعه نماید اطمینان پیدا مى کند که مدلول مشترک آنها که عبارتست از اصل وجود مهدى از موضوعات مسلم اسلام بوده که پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) بذر آنرا افشانده وائمه اطهار علیهم السلام آنرا آبیارى نموده اند. بطور قطع مى توان گفت:کمتر موضوعى در اسلام یافت مى شود که باندازهء وجود مهدى درباره اش حدیث وارد شده باشد.
باز هم توضیحاً عرض مى کنم: پیغمبر اسلام از آغاز بعثت تا حجةالوداع صدها دفعه دربارهء مهدى سخن گفته. على بن ابیطالب از او خبر داده، فاطمه زهرا خبرداده، خانوادهء پیغمبر وحاملین اسرار نبوت، مانند امام حسن وامام حسین وامام سجاد وامام محمد باقر وامام جعفر صادق وامام موسى کاظم وامام رضا وامام محمد تقى وامام على نقى وامام حسن عسکرى علیهم السلام همه از وجود چنین فرد برگزیده اى خبر داده اند. مردم زمان پیغمبر در انتظارش بودند بعد از رحلت رسول اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) مردم در انتظار ظهورش روز شمارى مى کردند حتى گاه گاهى افرادى را اشتباهاً مصداق واقعى آن مى پنداشتند. احادیث او را سنى نقل کرده، شیعى نقل کرده، اشعرى نقل کرده، معتزلى نقل کرده، در بین روات آنها عرب هست، عجم هست مکى هست، مدنى هست، کوفى وبغدادى وبصرى وقمى وکرخى وخراسانى ونیشابورى و... هست آیا با وجود این همه احادیث که مسلما از هزار متجاوز خواهد بودهیچ شخص با انصافى مى تواند در امر مهدى موعود تشکیک نموده بگوید: این احادیث را شیعیان متعصب جعل نموده به پیغمبر نسبت داده اند؟!!
مدتى از شب گذشته ودیگر وقتى براى ادامه مذاکرات نمانده بود، لذا قرار شد بقیه صحبت براى جلسه بعد بماند ودوستان شب شنبه آینده درمنزل آقاى فهیمى گردهم آیند.
1) الصبغ عن على علیه السلام فى حدیث قال: والمهدى منافى اخرالزمان، لم یکن فى امة من الامم مهدى ینتظر غیره، اثبات الهداة ج 7ص 148.
2) این آمار وشماره ها از روى احادیث موجود در کتاب منتخب الاثر تهیه شده اگر از کتب مفصل تر تهیه مى شد ناچار عدد اخبار از این مقدار تجاوز مى کرد.
3) اثبات الهداة ج 2 ص 552.
4) اثبات الهداةج 2 ص 555.
5)ب حار الأنوار ج 51 ص 133، اثبات الهداة ج 2 ص 333و 399.
6) بحار الأنوار ج 51 ص 135.
7) اثبات الهداة ج 2 ص 559.
8) بحار الأنوار ج 51 ص 143 اثبات الهداة ج 6 ص 404.
9) بحار الأنوار ج 51 ص 151، اثبات الهداة ج 6 ص 417.
10) ریان بن الصلت قال، قلت للرضا علیه السلام: انت صاحب هذا الامر؟ فقال: انا صاحب هذاالامر، ولکنى لست با لذى املاءها عدلا کما ملئت جورا وکیف اکون ذلک على ما ترى من ضعف بدنى؟ وان القائم هو الذى اذا خرج کان فى سن الشیوخ ومنظر الشبان، قویاً فى بدنه حتى لومدیده الى اعظم شجرة على وجه الارض لقلعها ولو صاح بین الجبال لتد کد کت صخورها، یکون معه عصا موسى وخاتم سلیمان. ذلک الرابع من ولدى یغیبه الله فى ستره ماشاءالله ثم یظهره فیملاء به الارض قسطاً وعدلا کما ملئت جورا وظلما، بحار الأنوار ج 52 ص 322، اثبات الهداة ج6 ص419.
11) بحار الأنوار ج 51 ص 156. اثبات الهداة ج 6 ص 420.
12) اثبات الهداة ج 6 ص 275.
13) موسى بن جعفر البغدادى قال سمعت ابا محمد الحسن بن على علیه السلام یقول: کأنى بکم وقد اختلفتم بعدى فى الخلف منى، اما ان المقر بالائمةبعد رسول الله المنکر لولدى کمن اقر بجمیع انبیاءالله ورسله ثم انکر نبوة محمد رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) والمنکر لرسول الله(صلى الله علیه وآله وسلم) کمن انکر جمیع الانبیاء لان طاعة آخرنا کطاعة اولنا والمنکر لاخرنا کاالمنکر لاولنا اما ان لولدى غیبة یرتاب فیها الناس الا من عصمه الله، بحار الأنوار ج 51 ص 160. اثبات الهداة ج 6 ص 427.