در برابر عصبانیت شوهر چه باید کرد؟
مرد در خارج منزل با صدها مشکل و گرفتاری روبه‌رو می‌شود، با افراد مختلف سروکار دارد، از این رو گاهی با افکار پریشان و اعصاب خسته به منزل وارد می‌شود، چنین شخصی اگر با کوچک‌ترین حادثه ناگواری برخورد کند، عصبانی می‌شود، در آن‌حال ممکن است از خود بی‌خود شده، به زن و فرزندانش توهین کند. خانمی که فهمیده و با هوش باشد، گرفتاری‌ها و مشکلات شوهرش را در نظرمی‌گیرد، به حال زار او ترحم می‌کند سعی می‌کند دندان بر جگر بگذارد و در برابر عصبانیت‌ها و داد و فریادهای او سکوت کند. مرد وقتی عکس العملی ندید، به زودی از عصبانیت می‌افتد و از کردار خویش پشیمان می‌شود. و چه بسا در صدد عذرخواهی و تلافی هم برمی‌آید.
اما اگر خانم، موقعیت حساس و خطرناک شوهر را درک نکند و در مقابل عصبانیت او عکس العمل نشان دهد، به شوهرش پاسخ دهد، داد بزند، فریاد راه بیندازد، دشنام‌دهد و نفرین کند، در این صورت آتشِ خشم مرد، شعله‌ور می‌شود و از خود بی‌خود شده، درجه فحش و ناسزاگویی را بالا می‌برد، کم‌کم زن و مرد مانند دو گرگ درنده به جان‌هم می‌افتند، ممکن است در اثر یک حادثه جزئی طلاق و جدایی به میان آید، و کانون گرم خانوادگی از هم بپاشد. بسیاری از طلاق‌ها در اثر همین حوادث کوچک به وجود آمده است، حتی ممکن است مرد در اثر شدت عصبانیت- که خودش یک نوع جنون است مانند کوه آتش‌فشان یک دفعه منفجر گردد و دست به جنایت و قتل همسر بزند. به داستانی در این زمینه توجه فرمایید:
مردی‌به نام ... خود و همسر و نادختری‌اش را با گلوله کشت، زندگی این زن و شوهر از همان آغاز زناشویی با اختلاف و تلخ کامی توأم بود. هر بامداد و شامگاه به علت عدم‌توافق و هماهنگی، به مشاجره می‌پرداختند. شوهر که خسته از سر کار به خانه آمده‌بود، اعصابش ناراحت بود. مشاجره بینشان شروع شد. مرد همسرش را کتک زد. زن می‌خواست به کلانتری برود که مرد با گلوله، خود، او و نادختری‌اش را کشت.[1]
آیا بهتر نیست خانم در این زمان‌ها، موقعیت خطرناک و حساس شوهرش را در نظر بگیرد و چند دقیقه تحمل پیشه نماید و عکس‌العملی از خویش نشان ندهد؟ و بدین‌وسیله از انحلال پیمان مقدسِ ازدواج و خطرات احتمالی و قتل و جنایت جلوگیری کند؟
آیا چند دقیقه سکوت مشکل‌تر است، یا تن دادن به این همه نتایج و آثار تلخ؟! مبادا خیال کنید ما می‌خواهیم بدین وسیله از مرد دفاع کنیم و او را بی‌تقصیر معرفی نماییم. نه، هرگز چنین قصدی نداریم. البته مرد هم تقصیر دارد. نباید دق و دل دیگران را به سر خانواده بی‌گناهش خالی کند- در بخش آینده در این باره بحث خواهد شد بلکه منظور این است: اکنون که مرد نتوانسته اعصابش را کنترل کند و با دلیل یا بی‌دلیل عصبانی شده، همسرش باید با هوشیاری و زیرکی فداکاری کند و موقعیت خطرناک او را درک کند و برای حفظ کانون مقدس زناشویی و پیش گیری از خطرات احتمالی سکوت اختیار کند.
معمولاً خانم‌ها این چنین می‌پندارند که اگر در برابر خشم شوهر، سکوت کنند، احترام و موقعیت خود را از دست داده و خوار و کوچک می‌شوند. در صورتی که قضیه، کاملًا بر عکس است. اگر مرد در حال عصبانیت، همسرش را مورد توهین و دشنام قرار داد و از او عکس‌العملی ندید، به یقین بعدها پشیمان خواهد شد و سکوت او را نوعی فداکاری و ادب زندگی می‌شمارد، و علاق‌اش به او، چند برابر خواهد شد. باخود می‌گوید: با این که به همسرم توهین کردم و او نیز می‌توانست پاسخ دهد، ولی بردباری نمود و سکوت اختیار کرد، پس معلوم می‌شود زن فهمیده و دانایی است، به‌من و زندگی‌اش علاقه‌مند است.
در این صورت یقیناً از کردار خویش پشیمان خواهد شد. اگر همسرش را مقصر بداند عفو می‌کند و اگر بی‌جا عصبانی شد، در محکمه وجدان محکوم می‌شود و عذرخواهی می‌نماید. پس چنین زن فداکاری نه تنها کوچک نمی‌شود، بلکه شخصیت و بزرگی او برای شوهر و دیگران به اثبات می‌رسد.
پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرماید:
هر زنی که در برابر بداخلاقی‌های شوهرش بردباری کند، خدا ثواب آسیه دختر «مزاحم» را به وی عطا خواهد کرد.[2]
و در حدیثی دیگر می‌فرماید:
بهترین زنان شما زنی است که هرگاه شوهرش را خشمناک دید، بگوید: در مقابل خواسته‌های تو تسلیم هستم، تا از من راضی نشوی، خواب به چشمم نمی‌رود.[3]
و نیز از آن حضرت نقل شده که فرمود:
عفو و بخشش، عزت و بزرگی صاحبش را زیادتر می‌کند. عفو داشته باشید تا خدا شما را عزیز گرداند.[4]
[1]. روزنامه اطلاعات، 17 تیر 1349
[2]. بحارالأنوار، ج 103، ص 247
[3]. همان، ص 239
[4]. همان، ص 419
* امینى، ابراهیم، همسردارى، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: بیست و نهم، 1389