مهدى هاى غیر واقعى
درشب موعود، دوستان درمنزل آقاى دکتر جمع شدند وپس از تشریفات عادى وصرف چاى، رسمیت جلسه اعلام شد وآقاى هوشیارشروع به صحبت کرد:
موضوع دیگرى را که مى توان از شواهد وقرائن این موضوع شمرد که اصل مهدویت ریشه دار ودرصدر اسلام امر مسلمى بوده است، داستان مهدى هاى غیرواقعى است که درگذشته پیدا شده واسامى آنان درتواریخ ثبت است. براى روشن شدن اذهان برادران لازم است فهرستى ازآنان ذکر شود.
(گروهى از مسلمین محمدبن حنفیه را امام ومهدى پنداشته اند. مى گویند نمرده است ودرکوه (رضوی) غائب مى باشد. بعداز این ظاهر مى شود ودنیا را پرازعدل وداد مى کند.(1)
گروهى از جارودیه محمدبن عبدالله بن حسن را مهدى غائب مى پندارند ودرانتظار ظهورش بسر مى برند.(2)
ناووسیه حضرت صادق را مهدى وزنده وغائب مى دانند.(3)
واقفیه موسى بن جعفر را امام زندهء غائب مى پندارند وعقیده دارند که آن جناب بعداً ظاهر مى شود ودنیا را پرازعدل وداد مى کند.(4)
گروهى از اسماعیلیه عقیده دارند که اسماعیل فوت نشده بلکه از باب تقیه نسبت مرگ به وى داده شده است.(5)
فرقهء باقریه حضرت باقر را زنده ومهدى موعود مى دانند.
فرقهء محمدیه عقیده دارند که بعداز امام على نقى فرزندش محمدبن على امام است. او را زنده ومهدى موعود مى دانند، با اینکه درحیات پدرش وفات کرده است.
جوازیه مى گویند: حجت بن الحسن را فرزندى بوده است واوست مهدى موعود.(6)
فرقه اى از هاشمیه عبدالله بن حرب کندى را امام زندهء غایب مى پندارند ودرانتظار ظهورش بسر مى برند.(7)
گروهى از مبارکیه، محمدبن اسماعیل را امام زندهء غائب مى پندارند.(8)
یزیدیه عقیده دارند که: یزید به آسمان صعود نموده است. بعداً برمى گردد ودنیا را پراز عدل وداد مى کند.(9)
اسماعیلیه مى گویند: این مهدى که دراخبار وارد شده همان محمدبن عبدالله ملقب به مهدى است که درمملکت مصرو مغرب به سلطنت رسید. روایت نموده اند که پیغمبر فرمود: خورشید درسال سیصد از مغرب نمایان مى گردد.(10)
گروهى از امامیه مى گویند: امام حسن عسکرى زنده است واوست قائم واکنون درحالت غیبت بسرمى برد، بعداً ظاهر مى شود وزمین را از عدل وداد پرمى کند.
گروه دیگرى مى گویند: مرده است ولى بعداً زنده مى شود وقیام مى کند، زیرا معنى قائم قیام بعدازمرگ است.(11)
قرامطه محمدبن اسماعیل را مهدى موعود مى دانند وعقیده دارند که زنده است ودربلاد روم زندگى مى کند.(12)
فرقهء ابى مسلمیه، ابومسلم خراسانى را امام زندهء غائب مى پندارند.(13)
گروهى امام حسن عسکرى را مهدى مى دانند. مى گویند: بعدازمردن زنده شده واکنون درحالت غیبت زندگى مى کند. بعداً ظاهر مى شود ودنیا را پرازعدل وداد مى کند.(14)
سوء استفاده
اینها اسامى افرادى است که درصدر اسلام واعصار وازمنهء نزدیک به زمان پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) گروهى از جهال، آنان را مهدى پنداشته اند لیکن اکثر آن طوائف منقرض شده جز در صفحات تاریخ، اثرى از آنان باقى نمانده است. از آن زمان تا بحال، افراد کثیرى دربین بنى هاشم وغیر بنى هاشم، از بلاد وکشورهاى مختلف پیدا شدند وخود را به عنوان مهدى موعود معرفى نمودند.چه جنگها وخون ریزى ها ونهضت هائى که بدین عنوان صورت گرفت وچه حوادث ناگوارى که درتاریخ رخ داد.(15)
از مجموع این حوادث ووقایع استنباط مى شود که: داستان مهدویت وظهور مصلح غیبى از موضوعات مسلمى بوده که مسلمین بدان اعتراف داشته اند ودرانتظار ظهورش روز شمارى مى کرده اند ونصرت وغلبه را از لوازم حتمى او مى دانسته اند. همین موضوع سبب شد که بعض افراد زیرک واستفاده جو درصدد برآمدند از عقیدهء بى آلایش مردم که از مصدر وحى سرچشمه مى گرفت بهره بردارى نمایند وخودشان را به عنوان مهدى موعود قالب کنند. شاید بعضى از آنان هم قصد سوئى نداشته بلکه مى خواسته اند به این وسیله از ستمکاران انتقام گیرند واوضاع ملت خویش را اصلاح نمایند. بعضى آنان هم گرچه خودشان ادعائى نداشته اند لیکن گروهى از عوام، از روى نادانى وشدت گرفتارى، وعجله ایکه درظهور مهدى داشتند وبعض علل دیگر، آنها را مهدى موعود اسلام مى پنداشتند.
احادیث مجعول
متأسفانه این حوادث سبب شد که احادیث مجعولى درتعریف وتوصیف مهدى وعلائم الظهور، دربین مردم شایع گردد وبدون بررسى ودقت درکتب اخبار درج شود (111).
1) کتاب ملل ونحل تألیف شهرستانى ط 1 ج 1 ص 242 فرق الشیعه تألیف نوبختى ط نجف سال 1355 ص 27.
2) ملل ونحل ج 1 ص 256 فرق الشیعه ص 62.
3) ملل ونحل ج1 ص 273 فرق الشیعه ص 67.
4) ملل ونحل ج 1 ص 278 فرق الشیعه ص 80 و83.
5) ملل ونحل ج 1 ص 279 فرق الشیعه ص 67.
6) کتاب تنبیهات الجلیة فى کشف الاسرار الباطنیه تألیف محمد کریم خراسانى ط نجف سال 1351 ص 40 ــ 42.
7) ملل ونحل ج 1 ص 245.
8) ملل ونحل ج 1 ص 279.
9) کتاب الیزیدیة تألیف صدوق الدملوجى ط موصل سال 1368 ص 164.
10) تاریخ روضةالصفا ط تهران ج 4 ص 181 قال النبى على رأس ثلثمأة تطلع الشمس من مغربها.
11) ملل ونحل ج 1 ص 284 فرق الشیعه ص 96 و97.
12) کتاب المهدیة فى الاسلام ص 170 فرق الشیعه ص 72.
13) فرق الشیعه ص 47.
14) فرق الشیعه ص 97.
15) براى کسب اطلاع بیشتر رجوع شود به کتابمهدى از صدراسلام تا قرن سیزدهم) تألیف استاد خاورشناس دارمستتر) وکتاب المهدیة فى الاسلام وکتب تاریخ.