مکارم و کمالات حضرت مهدى
متأسفانه حضرت مهدى علیه السلام از کودکى، در حال غیبت زندگى کرده و به طور مستقیم با مردم معاشرت نداشته تا کمالات ذاتى و مکارم اخلاق و علوم و معارف و سیر و سلوک معنوى او را دیده و براى ما نقل کرده باشند، ولى با توجه به آن چه در شرایط امامت گفته شد، باید بگوییم، حضرت مهدى نیز واجد همه کمالاتى است که در سایر امامان بوده است. او نیز معصوم از گناه و خطا و اشتباه و داراى همه معارف و علومى است که دانستن آنها براى امام ضرورت دارد. منابع علم او نیز همان منابع علوم سایر امامان است.
سیره و رفتار آن حضرت در ابعاد مختلف عبادى، اجتماعى، اخلاقى، همان سیره رسول خدا صلى الله علیه و آله و سایر امامان علیهم السلام است، گرچه جزئیات آن براى ما نقل نشده است. در زمان ظهور، همه آن کمالات آشکار خواهد شد. در برخى احادیث چنین آمده است:
حضرت باقر علیه السلام فرمود: «علم به کتاب خدا و سنت پیامبر، در قلب مهدى ما چنان مىروید که گیاه در زمین مناسب بهترین رویش را دارد. هر یک از شما که زمان ظهور او را درک کرد، بگوید: سلام بر شما اى اهل بیت رحمت و نبوت و معدن علم و رسالت! سلام بر تو اى بقیةالله در زمین!»[57]
باز هم امام باقر علیه السلام فرمود: «هنگامى که قائم ما قیام کرد، دستش را بر سر مردم مىنهد، حواس آنان را جمع و عقول و افکارشان را به اکمال مىرساند».[58]
امام صادق علیه السلام فرمود: «دانش بر 27 بخش تقسیم مىشود. آن چه را همه پیامبران آوردهاند و مردم مىدانند، دو بخش بیش نیست. هنگامى که قائم ما قیام کند، 25 بخش دیگر را آشکار مىسازد و در میان مردم پخش مىکند، علاوه بر دو بخشى که پیامبران آورده بودند که جمعاً 27 بخش مىشود».[59]
البته از این گونه احادیث، نباید تصور شود که علوم و کمالات حضرت مهدى علیه السلام بر علوم و کمالات رسول خدا صلى الله علیه و آله و سایر امامان علیهم السلام برترى دارد! نه، چنین نیست! بلکه همه آن ذوات مقدّس، در علم و کمال تساوى دارند. آنان نیز واجد چنین امکاناتى بودهاند، ولى اوضاع و شرایط زمان و عقل و ادراکات مردم آن زمانها، براى درک چنین علومى آماده نبوده است.
[57]. بحارالأنوار، ج 52، ص 317: قال أبوجعفر علیه السلام:« إنّ العلم بکتاب الله، عزّوجلّ، و سنّة نبیّه صلى الله علیه و آله ینبت فی قلب مهدیّنا کما ینبت الزرع على أحسن نباته. فمن بقی منکم حتّى یراه فلیقل حین یراه:« السلام علیکم یا أهل بیت الرحمة والنبوّة، ومعدن العلم و موضع الرساله! السلام علیک یا بقیّة الله فى أرضه!».
[58]. بحارالأنوار، ج 52، ص 328: عن أبی جعفر الباقر علیه السلام قال:« إذا قام قائمنا وضع یده على رؤوس العباد فجمع بها عقولهم وکملت بها أحلامهم».
[59]. همان، ص 336: عن أبی عبدالله علیه السلام قال:« العلم سبعة وعشرون حرفاً، فجمیع ما جاءت به الرسل، حرفان، فلم یعرف الناس حتّى الیوم غیر الحرفین. فإذا قام قائمنا أخرج الخمسة والعشرین حرفاً فبثّها فی الناس وضمّ إلیها الحرفین حتّى یبثّها سبعة وعشرین حرفاً».