مقدّمه چاپ جدید
کتاب حاضر در سال‌های 56- 58 یعنی زمان اوج مبارزه مردم مسلمان ایران بر ضد رژیم سابق و اوایل پیروزی انقلاب شکوه‌مند اسلامی ایران نوشته شد. خاطره‌های خوش و زیبای آن زمان، رهبری‌های قاطع و پیامبرگونه امام خمینی قدس سره شور و شعف، و فداکاری مخلصانه و وحدتِ دشمن شکنِ مردم شریف ایران هرگز فراموش شدنی نیست.
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به مسائل تربیتی، روانی و اجتماعیِ اسلام توجه چندانی نبود. دانشمندان علوم تربیتی غالباً احتمال نمی‌دادند اسلام دراین‌باره آراء مفید و قابل توجهی داشته باشد. آنان یا تحصیل کرده غرب بودند یا از آراء و عقاید دانشمندانِ آن دیار استفاده می‌کردند؛ از همین رو، آثارشان غالباً مورد توجه مردم واقع نمی‌شد، چون رنگ دینی نداشت.
هدف از نگارش اثر حاضر، پر کردن این خلأ و نگارش کتابی بود که بر مبانی عقاید تربیتی اسلام استوار باشد و پدران و مادران را در تربیت صحیح و اسلامی فرزندان کمک کند.
از آن زمان تا روزگار کنونی، اوضاع فرهنگی جهان و ایران با سرعت در حال تغییر بوده و هست. در آداب و رسوم و اخلاق و ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها تغییرات فراوانی دیده می‌شود؛ بعضی ارزش‌ها به ضد ارزش و ضد ارزش‌ها به ارزش تبدیل شده است.
علم و صنعت، رشد حیرت‌انگیزی داشته و علوم انسانی- از جمله علوم تربیتی- پیشرفت‌های چشمگیری کرده‌اند. سطح فکر مردم جهان و از جمله مردم ایران، به ویژه جوانان، در مسائل سیاسی، اجتماعی بالا رفته است.
شیوه‌های تربیتی نیز توسعه و تکامل یافته است. در گذشته برای تربیت افراد غالباً از روش‌های پند و اندرز، داستان، شعر استفاده می‌شد ولی در این زمان با شیوه‌های هنری به تربیت می‌پردازند، برای این کار به فیلم، تئاتر، نقاشی و تصویر، اهمیت بیش‌تری می‌دهند.
رسالت ما حفظ فرهنگ اسلامی- ملی مردم، به ویژه جوانان، است؛ امری که در روزگار کنونی، دشوار است، زیرا ابزار و وسایلِ ارتباط جمعی تکامل و توسعه یافته و امواج صوتی و تصویری حریم کشورها را شکسته بدون اجازه وارد حریم خصوصی خانواده‌ها می‌شوند.
رادیو و تلویزیون جزء لوازم اوّلیه خانواده‌ها شده و اکثریت قریب به اتفاق مردم، حتی در دورترین نقاط کشور از آن استفاده می‌کنند. قشر وسیعی از مردم از ویدئو، ماهواره، کامپیوتر و اینترنت نیز بهره می‌گیرند. جهان پهناور مانند دهکده‌ای شده که مردم آن از نزدیک در اختلاط و ارتباطند، و صحبتِ جهانی شدن فرهنگ در میان است.
خانواده‌ها و جوانان و حتی کودکان با ده‌ها بلکه صدها مشکل جدید فرهنگی مواجه گشته‌اند که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. به ویژه این‌که کشورهای قدرتمند شرق و غرب بیش‌ترین حملات خود را متوجه فرهنگ اسلام نموده‌اند، چون از آن ضربه خورده و همواره در بیم و هراسند. برای این جنگ فرهنگی بودجه‌های کلانی اختصاص داده و با برنامه‌های دقیق و هماهنگ وارد میدان شده‌اند.
اگر جهان اسلام، به ویژه جمهوری اسلامی ایران، دیر بجنبند و برای دفاع از فرهنگ ملی و اسلامی خود به‌طور جدی و هماهنگ وارد عمل نشوند بیم آن می‌رود که خانواده‌ها و جوانان، هویتِ اسلامی- ملی خود را از دست بدهند. اگر چنین شود راه را برای سلطه دشمن بر شئون مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی باز کرده‌اند. برای دفع این خطر بزرگ، همه مسئولند: پدران و مادران، دولت، نهادهای فرهنگی مانند صدا و سیما، وزارت ارشاد، حوزه‌های علمیه، آموزش و پرورش، دانشگاه، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، نویسندگان و گویندگان، مراجع تقلید، دانشمندان، ثروتمندان و همه و همه.
رسالت مداران و دردمندان اگر احساس خطر می‌کنند باید اولًا: برنامه‌ها و شیوه‌های تبلیغاتی دشمن را شناسایی کنند، و ثانیاً: با توجه به آن‌ها در برنامه‌ها و شیوه‌های تبلیغاتی خود تجدید نظر کنند، ضعف‌ها و کمبودها را بر طرف سازند و با برنامه‌های دقیق و هماهنگ و بهره‌گیری از شیوه‌های جدید و با ابزار و وسائل تبلیغاتی پیشرفته وارد عمل شوند و از صرف هزینه‌های سنگین دریغ نورزند.
در انجام این وظیفه مهم همه مسئولند ولی گویا پدران و مادران نخستین و بیش ترین مسئولیت را بر عهده دارند، زیرا فرزندان به آنان تعلق دارند و باید تربیت صحیح‌شان را بپذیرند. پدران و مادران وظیفه دارند بر اطلاعات خود بیفزایند و با شیوه‌های ظریف تربیتی آشنا گردند. در انجام این مهم کتاب حاضر می‌تواند به آنان کمک کند.
در تألیف کتاب حاضر از چندین منبع استفاده کردیم: قرآن و احادیث، کتاب‌های تفسیری، اخلاقی، برخی آثار تربیتی و روان شناختی غربی، کتاب‌های تربیتی دانشوران ایرانی، کتاب‌های مربوط به تغذیه، هم چنین نامه‌ها و خاطره‌های تربیتی که برایم ارسال شده بود و نیز تجربه‌های شخصی و مذاکره‌های حضوری که با اولیا و مربیان زیادی در طول سالیان داشته‌ام.
اینک کتاب حاضر با تجدید نظر و اصلاحاتی اندک و ویراستاری جدید و ذکر متون عربی آیات و احادیث در پاورقی‌ها، تقدیم می‌شود. امید که برای پدران و مادران وظیفه شناس و همه کسانی که در کار تربیت هستند، مفید افتد.
مردادماه 1381
ابراهیم امینی