روش امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بیت‌المال
1. امام علی علیه‌السلام فرمود:
سوگند به خدا اگر بیت‌المال تاراج شده [ اموالی را که عثمان به ناحق به بعضی خویشانش بخشیده بود] پیدا کنم، باز می‌گردانم؛ اگر چه با آن‌ها زن‌ها شوهر کرده و کنیزانی خریده باشند، زیرا در عدالتْ وسعت و گشایشی است و کسی که اجرای عدالت او را به تنگ آوَرد، جور و ستم تنگ‌تر خواهد بود.[97]
2. آن حضرت به یکی از شیعیانش که از او مالی تقاضا می‌کرد، فرمود:
این مال از من و تو نیست بلکه مال همه مسلمانان است.[98]
3. امیرمؤمنان به یکی از کارگزارانش (زیاد بن أبیه؛ جانشین فرماندار بصره)[99] در نامه‌ای تند و تکان دهنده درباره حیف و میل بیت‌المال، چنین اخطار داد:
به خدا قَسم، قَسمی صادقانه، که اگر به من خبر برسد که در بیت‌المال مسلمانان به چیزی اندک یا بزرگ خیانت کرده و بر خلاف دستور شرع هزینه کرده‌ای، بر تو سخت خواهم گرفت؛ چنان سخت‌گیری که تو را کم مایه و خوار و ذلیل گرداند.[100]
[97] . نهج البلاغه، خطبه 15: وَاللّهِ لَوْ وَجَدتُهُ قَدْتُزّوِجَ بِهِ النِّساءُ وَ مُلِكَ بِهِ الإماءُ لَرَدَدْتُه فَاِنَّ فِى الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضاقَ عَلَيْه العَدْلُ فالجَورُ عَلَيْه أضْيَقُ.
[98] . همان، خطبه 231: اِنَّ هذَا المالَ لَيْسَ لى وَ لا لَكَ وَ إنَّما هُوَ فَىْءٌ لِلْمُسْلِمينَ. عبداللّه بن رمعة، ازيارانِ امام على عليه السلام بود كه پدر و عمو و برادرش را مسلمانان در جنگ بَدر كُشتند. جَدّش اَسود نيز پيامبر اكرم صلىاللهعليهوآله را بسيار مىآزرد، ولى او به شيعيان اميرمؤمنان عليه السلام پيوست و گمان مى كرد آن حضرت به وى بيشتر توجه مىكند؛ اما پاسخ امام عليه السلام او را به خود آورد!
[99] . پس از جنگ جَمل، اميرالمؤمنين على عليه السلام عبداللّه بن عباس را فرماندار بصره كرد. در همان روزگار در اهواز و فارس و كرمان به وجودش نيازمند شدند. ابن عباس، «زياد بن ابيه» را جانشين خود در بصره ساخت و به سوى اهواز و فارس و... رفت.
[100] . همان، نامه 20: وَ إِنِّي أُقْسِمُ بِاللَّهِ قَسَماً صَادِقاً لَئِنْ بَلَغَنِي أَنَّكَ خُنْتَ مِنْ فَيْءِ الْمُسْلِمِينَ شَيْئاً صَغِيراً أَوْ كَبِيراً لأَشُدَّنَّ عَلَيْكَ شَدَّةً تَدَعُكَ قَلِيلَ الْوَفْرِ ثَقِيلَ الظَّهْرِ ضَئِيلَ الأَمْرِ.