روش امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بیت‌المال
1. امام علی علیه‌السلام فرمود:
سوگند به خدا اگر بیت‌المال تاراج شده [ اموالی را که عثمان به ناحق به بعضی خویشانش بخشیده بود] پیدا کنم، باز می‌گردانم؛ اگر چه با آن‌ها زن‌ها شوهر کرده و کنیزانی خریده باشند، زیرا در عدالتْ وسعت و گشایشی است و کسی که اجرای عدالت او را به تنگ آوَرد، جور و ستم تنگ‌تر خواهد بود.[97]
2. آن حضرت به یکی از شیعیانش که از او مالی تقاضا می‌کرد، فرمود:
این مال از من و تو نیست بلکه مال همه مسلمانان است.[98]
3. امیرمؤمنان به یکی از کارگزارانش (زیاد بن أبیه؛ جانشین فرماندار بصره)[99] در نامه‌ای تند و تکان دهنده درباره حیف و میل بیت‌المال، چنین اخطار داد:
به خدا قَسم، قَسمی صادقانه، که اگر به من خبر برسد که در بیت‌المال مسلمانان به چیزی اندک یا بزرگ خیانت کرده و بر خلاف دستور شرع هزینه کرده‌ای، بر تو سخت خواهم گرفت؛ چنان سخت‌گیری که تو را کم مایه و خوار و ذلیل گرداند.[100]
[97] . نهج البلاغه، خطبه 15: وَاللّهِ لَوْ وَجَدتُهُ قَدْتُزّوِجَ بِهِ النِّساءُ وَ مُلِکَ بِهِ الإماءُ لَرَدَدْتُه فَاِنَّ فِى الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضاقَ عَلَیْه العَدْلُ فالجَورُ عَلَیْه أضْیَقُ.
[98] . همان، خطبه 231: اِنَّ هذَا المالَ لَیْسَ لى وَ لا لَکَ وَ إنَّما هُوَ فَىْءٌ لِلْمُسْلِمینَ. عبداللّه بن رمعة، ازیارانِ امام على علیه السلام بود که پدر و عمو و برادرش را مسلمانان در جنگ بَدر کُشتند. جَدّش اَسود نیز پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله را بسیار مىآزرد، ولى او به شیعیان امیرمؤمنان علیه السلام پیوست و گمان مى کرد آن حضرت به وى بیشتر توجه مىکند؛ اما پاسخ امام علیه السلام او را به خود آورد!
[99] . پس از جنگ جَمل، امیرالمؤمنین على علیه السلام عبداللّه بن عباس را فرماندار بصره کرد. در همان روزگار در اهواز و فارس و کرمان به وجودش نیازمند شدند. ابن عباس، «زیاد بن ابیه» را جانشین خود در بصره ساخت و به سوى اهواز و فارس و... رفت.
[100] . همان، نامه 20: وَ إِنِّی أُقْسِمُ بِاللَّهِ قَسَماً صَادِقاً لَئِنْ بَلَغَنِی أَنَّکَ خُنْتَ مِنْ فَیْءِ الْمُسْلِمِینَ شَیْئاً صَغِیراً أَوْ کَبِیراً لأَشُدَّنَّ عَلَیْکَ شَدَّةً تَدَعُکَ قَلِیلَ الْوَفْرِ ثَقِیلَ الظَّهْرِ ضَئِیلَ الأَمْرِ.