Kendİnİ Tanımak ve Hedefİ Olmak
Hayvanların bütün işleri yemek, içmek, şehvet gütmek ve türemekte özetlenmektedir. Hayvanın mükemmel bir aklı ve bilinci yoktur. İyi ve kötüyü ayıtedemez. Dolayısıyla, onun hakkında mükellefiyet, hesap-kitab, sevap ve ceza da sözkonusu değildir.
Ama yaratıkların en üstünü olan insan bir hayvan değildir. İnsanın aklı ve şuuru var, bilinçlidir. İyi ve kötüyü, çirkin ve güzeli ayırtedebilmektedir.
İnsan, ebedi hayat için yaratılmıştır, yok olup gitmek için değil. Dolayısıyla, sorumlu ve mükelleftir. Allah'ın halifesi ve emanetçisidir. İnsanın hayatı yemek, yatmak, şehvet gütmek, türemek ve çalışmakla özetlenemez.
İnsan, meleklerden bile daha üstün olacak bir doğrultuda hareket etmelidir. O insandır, dolayısıyla insanlığını eğitip mükemmelleştirmelidir. İnsanın yaşamında bir hedefi var; ancak, yüce insani hedef, alçak hayvani hedef değil.
İnsan Allah'ın rızası, ve Allah kullarına hizmet etmek için çalışıp çaba harcar, kısa zamanda geçici dünyevi menfaatler için değil. İnsan, hakkı arayan ve hakkı izleyendir.
Evet, insanın varlığı, diğer hayvanlara karşı çok özelliği olan değerli bir cevherdir. Ne yazık ki, insanlardan birçoğu paha biçilmez insani şahsiyetlerini kaybetmiş olup, bir hayvan gibi hayatlarını boşa geçirmekteler.
Ve hayvanlar gibi yemek, yatmak ve şehvet gütmekten başka bir hedefleri yoktur. İnsan yüz yıl yaşamasına rağmen kendi insani değerinin farkına varmayarak kendisine karşı cahil olarak ölebilir. Dünyaya hayvan gelip, hayvan gidebilir. Hedefsiz ve başı boş olabilir. Ve bütün çabalarından bedbahtlıktan başka bir sonuç almayabilir.
İnsan kim olduğunu, nereden geldiğini, nereye gitmekte olduğunu, dünyaya gelmesinin hedefinin ne olduğunu, hangi doğrultuda hareket etmesi gerektiğini, gerçek kemal ve saadetinin ne olduğunu bilmek zorundadır.
Hz. Ali -as- buyurmuştur ki: “Marifetlerin en üstünü insanın kendisini tanımasıdır ve en büyük cahillik ise insanın kendini tanımamasıdır.”(219)
Başka bir yerde de şöyle buyurur: “Kendini tanımayan kimse kurtuluş yolundan uzaklaşarak cehalet ve sapıklık yoluna giriverir.”(220)
Yine buyuruyor ki: “Allah katında insanların en kötüsü, hayatında midesini ve şehvet güdüsünü doyurmaktan başka hedefi olmayan kismedir.”(221)
Ayrı bir hadiste ise şöyle buyurmaktadır: “Ahiret saadetini hedef edinen kimse en üstün iyiliklere kavuşur.”(222)
Kendini tanıma ve hedefli olmayı çocuğa, anne-babası öğretmelidir. Onlar tedricen çocuklarını yetiştirebilir, hedefli ve kendini tanıyan biri olarak eğitebilirler.
Yavaş yavaş yüce insanlık makamını çocuklarına açıklayıp onları yaşama hedefine aydınlatabilirler. Çocuk anne-babasının yardımıyla, kim olduğunu, nerede olduğunu,
nereden geldiğini, gelmesinin sebep ve hedefiin ne olduğunu, sonunda nereye gideceğini, bu dünyada vazife ve sorumluluğunun ne olduğunu, hangi hedef ve programı izlemesi gerektiğini, saadetinin ve bedbahtlığının nede olduğunu anlamalıdır?
Anne ve baba kendilerini tanımış olup doğru bir hedefleri olsa ve kendi sorumluluklarına vakıf olsalar kendini tanıyan ve hedefli insanlar yetiştirebilirler.