دنیاگرایی سرچشمه همه گناهان
در آیات و روایات، شدیدا از دنیا مذمت به عمل آمده و به عنوان لهوولعب و متاع غرور معرفی شده که اشتغال به آن در شأن مؤمنین نیست و باید جدا از آن اجتناب کنند. از باب نمونه:
در قرآن می‌فرماید: «زندگى دنیا جز متاع فریبنده چیزى نیست»[92].
و می‌فرماید: «دنیا جز بازیچه و هوسرانى چیزى نیست، سراى آخرت براى پرهیزکاران بهتر است، آیا تعقل و اندیشه ندارید؟»[93].
و می‌فرماید: «بدانید که زندگانى دنیا جز بازیچه و هوسرانى و آرایش و تفاخر و افزودن مال و فرزندان چیزى نیست. در مثل، مانند بارانى است که به موقع ببارد و گیاهى از زمین در پى آن بروید که برزگر را به شگفت آرد. سپس بنگرى که زرد و خشک و پوسیده شده، و در آخرت عذاب سختى در پى خواهد داشت»[94].
امیر المؤمنین علیه السّلام می‌فرماید: «من شما را از دنیا برحذر مى دارم، زیرا دنیا شیرین و زیبا مى نماید، با شهوتها و هوسها آمیخته است، خودش را با چیزهاى نزدیک و زودگذر محبوب مى گرداند، و با امور اندک به شگفت مىاندازد. با آرزوها و فریبها خودآرایى مى کند، خوشىهایش دوام ندارد و از مصیبتها و گرفتاریهایش امانى نیست. بسیار فریبنده و زیانبار، متغیر و زوال پذیر، فانى و هلاکتشونده است، خورنده و هلاک کننده (انسانها) مى باشد»[95].
باز هم آن حضرت می‌فرماید: «دنیا خانه آرزوها است. فانى مى شود و اهلش باید از آنجا کوچ کنند. شیرین و زیبا جلوه مىکند، با شتاب به سوى طالبینش میرود و علاقه اش را در دل ناظرین مى افکند»[96].
از این قبیل آیات و روایات فراوان داریم که از دنیا مذمت می‌کنند و مردم را از آن برحذر می‌دارند، مخصوصا در کتاب گرانبهای نهج البلاغه، زیاد از دنیا و اهل دنیا مذمت شده است. از مردم می‌خواهد دنیا را ترک کنند و به فکر آخرت باشند. مردم را به دو دسته تقسیم می‌کند: اهل دنیا و اهل آخرت، که هریک برنامه ویژه‌ای دارند.
در قرآن می‌فرماید: «هرکس که خواستار متاع دنیا باشد بهرهمندش مىکنیم و هرکس که طالب ثواب آخرت باشد برخوردارش مى گردانیم»[97].
و می‌فرماید: «مال و فرزندان زینت حیات دنیا هستند لیکن عملهاى صالح که باقى مى مانند بهتر است نزد پروردگار تو و نیکوترین آرزوهاست»[98].
[92]- وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُورِ- آل عمران/ 185.
[93]- وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ- انعام/ 32.
[94]- اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ کَمَثَلِ غَیْثٍ أَعْجَبَ الْکُفَّارَ نَباتُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَکُونُ حُطاماً وَ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ شَدِیدٌ- حدید/ 20.
[95]- اما بعد فانّى احذّرکم الدنیا فانها حلوة خضرة حفت بالشهوات و تحببت بالعاجلة و راقت بالقلیل و تحلّت بالآمال و تزینت بالغرور. لا تدوم حبرتها و لا تؤمن فجعتها، غرّارة ضرّارة حائلة زائلة نافذة بائدة اکّالة غوّالة- نهج البلاغه/ خ 111.
[96]- و الدنیا دار منى لها الفناء و لاهلها منها الجلاء و هى حلوة خضراء و قد عجبت للطالب و التبست بقلب الناظر- نهج البلاغه/ خ 45.
[97]- وَ مَنْ یُرِدْ ثَوابَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ مَنْ یُرِدْ ثَوابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْها- آل عمران/ 145.
[98]- الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلًا- کهف/ 46.
امینى، ابراهیم، خودسازى (تزکیه و تهذیب نفس)، 1جلد، شفق - قم، چاپ: هشتم.