دنیاگرایی سرچشمه همه گناهان
در آیات و روایات، شدیدا از دنیا مذمت به عمل آمده و به عنوان لهوولعب و متاع غرور معرفی شده که اشتغال به آن در شأن مؤمنین نیست و باید جدا از آن اجتناب کنند. از باب نمونه:
در قرآن می‌فرماید: «زندگى دنيا جز متاع فريبنده چيزى نيست»[92].
و می‌فرماید: «دنيا جز بازيچه و هوسرانى چيزى نيست، سراى آخرت براى پرهيزكاران بهتر است، آيا تعقل و انديشه نداريد؟»[93].
و می‌فرماید: «بدانيد كه زندگانى دنيا جز بازيچه و هوسرانى و آرايش و تفاخر و افزودن مال و فرزندان چيزى نيست. در مثل، مانند بارانى است كه به موقع ببارد و گياهى از زمين در پى آن برويد كه برزگر را به شگفت آرد. سپس بنگرى كه زرد و خشك و پوسيده شده، و در آخرت عذاب سختى در پى خواهد داشت»[94].
امیر المؤمنین علیه السّلام می‌فرماید: «من شما را از دنيا برحذر مى دارم، زيرا دنيا شيرين و زيبا مى نمايد، با شهوتها و هوسها آميخته است، خودش را با چيزهاى نزديك و زودگذر محبوب مى گرداند، و با امور اندك به شگفت مىاندازد. با آرزوها و فريبها خودآرايى مى كند، خوشىهايش دوام ندارد و از مصيبتها و گرفتاريهايش امانى نيست. بسيار فريبنده و زيانبار، متغير و زوال پذير، فانى و هلاكتشونده است، خورنده و هلاك كننده (انسانها) مى باشد»[95].
باز هم آن حضرت می‌فرماید: «دنيا خانه آرزوها است. فانى مى شود و اهلش بايد از آنجا كوچ كنند. شيرين و زيبا جلوه مىكند، با شتاب به سوى طالبينش میرود و علاقه اش را در دل ناظرين مى افكند»[96].
از این قبیل آیات و روایات فراوان داریم که از دنیا مذمت می‌کنند و مردم را از آن برحذر می‌دارند، مخصوصا در کتاب گرانبهای نهج البلاغه، زیاد از دنیا و اهل دنیا مذمت شده است. از مردم می‌خواهد دنیا را ترک کنند و به فکر آخرت باشند. مردم را به دو دسته تقسیم می‌کند: اهل دنیا و اهل آخرت، که هریک برنامه ویژه‌ای دارند.
در قرآن می‌فرماید: «هركس كه خواستار متاع دنيا باشد بهرهمندش مىكنيم و هركس كه طالب ثواب آخرت باشد برخوردارش مى گردانيم»[97].
و می‌فرماید: «مال و فرزندان زينت حيات دنيا هستند ليكن عملهاى صالح كه باقى مى مانند بهتر است نزد پروردگار تو و نيكوترين آرزوهاست»[98].
[92]- وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُورِ- آل عمران/ 185.
[93]- وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ- انعام/ 32.
[94]- اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَباتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطاماً وَ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ شَدِيدٌ- حديد/ 20.
[95]- اما بعد فانّى احذّركم الدنيا فانها حلوة خضرة حفت بالشهوات و تحببت بالعاجلة و راقت بالقليل و تحلّت بالآمال و تزينت بالغرور. لا تدوم حبرتها و لا تؤمن فجعتها، غرّارة ضرّارة حائلة زائلة نافذة بائدة اكّالة غوّالة- نهج البلاغه/ خ 111.
[96]- و الدنيا دار منى لها الفناء و لاهلها منها الجلاء و هى حلوة خضراء و قد عجبت للطالب و التبست بقلب الناظر- نهج البلاغه/ خ 45.
[97]- وَ مَنْ يُرِدْ ثَوابَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ مَنْ يُرِدْ ثَوابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْها- آل عمران/ 145.
[98]- الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلًا- كهف/ 46.
امينى، ابراهيم، خودسازى (تزكيه و تهذيب نفس)، 1جلد، شفق - قم، چاپ: هشتم.