پایگاه اطلاع رسانی آیت الله ابراهیم امینی قدس سره

اموال شخصى رسول خدا

پیغمبر اکرم (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) بدون تردید داراى اموال و اشیائى بوده که به شخص خودش تعلق داشته و مالک آنها بوده است. مانند خانه و اتاقهاى مسکونى خودش و خانواده اش. لباسهاى شخصى خودش و خانواده اش. اسباب و اثاث زندگى از قبیل فرش و ظرف و غیره. شمشیر و زره و نیزه. حیوانات سوارى از قبیل اسب شتر و الاغ. و حیوانات شیر ده مانند گوسفند و بز و گاو.

پیغمبر اسلام مالک این گونه بوده و در کتابهاى تاریخ و حدیث ثبت است. [مى توانید به کتاب مناقب ابن شهر آشوب ج 1 ص 168 و کتاب کشف الغمه ج 2 ص 122 مراجعه نمایید.] ظاهرا در این جهت تردید نباشد که این قبیل چیزها ملک شخصى آن جناب بوده و بعدا به ورثه اش انتقال یافته است.

«حسن بن على وشاء» مى گوید به حضرت رضا (علیه السلام) عرض کردم: آیا رسول خدا غیر از فدک مال دیگرى باقى گذاشت؟ فرمود: آرى. چند باغ در مدینه داشت که وقف بودند. شش اسب، سه ناقه به نامهاى: عضباء، صهباء و دیباج، دو قاطر به نامهاى: شهباء و دلدل یک الاغ به نام یعفور، دو گوسفند شیر ده، چهل شتر شیر ده، شمشیر ذوالفقار و زره ى ذات العضول، عمامه ى سحاب و دو بُرد یمانى و انگشتر، عصاى ممشوق و یک فرش از لیف، دو عبا و چند بالش پوستى. رسول خدا این اموال را داشت و بعد از او به حضرت فاطمه (علیهاالسلام) منتقل شد به جز زره و شمشیر و عمامه و انگشتر که براى على بن ابى طالب (علیه السلام) قرار داده بود. [کشف الغمه ج 2 ص 122.] و رثه ى پیغمبر عبارت بود از زنهاى آن حضرت و فاطمه ى زهرا (علیهاالسلام) تاریخ متعرض این جهت نشده که دارائى رسول خدا چگونه در میان ورثه اش تقسیم شد. لکین ظاهرا در این جهت تردید نباشد که خانه هاى مسکونى زنهاى آن جناب به خود آنان واگذار شده که بعدا هم در آنجا سکونت داشتند. در توجیه مطلب، بعضى گفته اند: پیغمبر اکرم (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) در زمان حیاتش منازل را به زنهایش بخشیده بود.

براى اثبات مطلب به این آیه تمسک نموده اند: (و قرن فى بیوتکن و لا تبرّجن تبرّج الجاهلیة الاولى). [احزاب آیه ى 33.] یعنى اى زنان پیغمبر در خانه هاى خودتان بمانید و زینت هاى خویش را به رسم جاهلیت قدیم ظاهر مسازید.

گفته اند: خدا در این آیه، به زنان پیغمبر مى فرماید: در خانه هایى خویش بمایند. معلوم مى شود خانه هاى مسکونى آنها مال خودشان بوده است وگر نه مى فرمود: در خانه هاى پیغمبر بمانید.

لیکن بر اهل تحقیق پوشیده نیست که آیه ى مذکور براى اثبات مقصد کافى نیست زیرا از این قبیل نسبت ها در مکالمات عرفیه فراوان است و مجرد نیست دلیل ملکیت نیست. املاک و دارایى مردها، به زن و فرزندانشان نیز نسبت داده مى شود. گفته مى شود: خانه ى شما، باغ شما، فرش شما، ظرف شما، در صورتى که مالک اصلى آنها مرد است. براى نسبت، اندک مناسبت حتى اجاره یا سکونت کفایت مى کند. چون پیغمبر اکرم (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) هر یک از حجره هایش را به یکى از همسرانش اختصاص داده بود. گفته مى شد: بیت عایشه، بیت ام سلمه، بیت زینب، بیت ام حبیبه. پس، از آیه مذکور نمى توان استفاده کرد که پیغمبر اکرم خانه ها را به زنها بخشیده است. دلیل دیگرى هم در دست نیست.

بنابراین باید گفت: یا خانه را از بابت سهم الارث گرفته اند یا این که اصحاب براى حفظ ناموس پیغمبر و رعایت احترام او همسرانش را در خانه هایشان باقى گذارده اند و فاطمه ى زهرا (علیهاالسلام) هم که یکى از وارثان بود. بهمین جهت از مطالبه ى حقوق خویش خوددارى نموده است. پس در این جهت نباید تردید کرد که رسول خدا اموالى را باقى گذاشته که از باب ارث به ورثه اش انتقال یافته و مشمول آیات و قوانین کلى توارث بوده است.