پایگاه اطلاع رسانی آیت الله ابراهیم امینی قدس سره

اموال رسول خدا در مدينه

زمین هاى یهود بنى نضیر بخشى از املاک خالصه ى رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله بود. زیرا بدون جنگ و لشگرکشى فتح شده بود. در اینگونه اموال پیغمبر اکرم اختیار تام داشت به هر مصرفى که صلاح بداند صرف کند. رسول خدا اموال منقول آن را در بین مهاجران تقسیم نمود. قسمتى از آن زمین ها را به خودش اختصاص داد و به حضرت على (علیه السلام) دستور داد آنها را تصرف کند. بعداً همین ها را وقف نمود و جزء صدقات قرار داد. در زمان حیات، تولیت آنها با خودش بود و بعد از وفات، تولیت بر عهده ى حضرت على و فاطمه (علیهماالسلام) و فرزندانشان افتاد. [بحار ج 20 ص 173، مناقب ابن شهر آشوب ج 1 ص 197.] یکى از علماى یهود بنى نضیر به نام «مخیرق» مسلمان شد و اموالش را به رسول خدا بخشید. از جمله هفت مزرعه و بستان داشت به نامهاى: میثب، صافیه، دلال، حسنى، برقه، اعوف، مشربه ام ابراهیم، همه را به رسول خدا بخشید حضرت هم آنها را وقف نمود. [فتوح البلدان ص 31، سیره ى ابن هشام ج 2 ص 165.] بزنطى مى گوید: راجع به مزارع هفتگانه فاطمه علیهاالسلام از حضرت رضا علیه السلام سئوال کردم فرمود: موقوفات رسول خدا (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) بود که به حضرت زهرا رسید. پیغمبر اکرم به مقدار احتیاجات خویش از محصول آنها برداشت مى نمود. وقتى وفات کرد عباس درباره ى آنها با حضرت فاطمه منازعه نمود. پس على بن ابى طالب علیه السلام و دیگران شهادت دادند که آن املاک موقوله است. مزارع مزبور عبارتند از: دلال، اعوف، حسنى، صافیه، مشربه ى ام ابراهیم، میثب، برقه [بحارالانوار ج 22 ص 296.] حلبى و محمد بن مسلّم روایت کرده اند که از حضرت صادق (علیه السلام) راجع به صدقات رسول خدا و فاطمه سئوال کردیم، فرمود: مال بنى هاشم و بنى المطلب است. [بحارالانوار ج 22 ص 226.] ابومریم مى گوید: از حضرت صادق علیه السلام راجع به صدقات رسول خدا و حضرت على علیهماالسلام سئوال کردم فرمود: براى ما حلال است. صدقات فاطمه مال بنى هاشم و بنى المطلب است. [بحارالانوار ج 22 ص 297.] رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله املاک مذکور را که در اطراف مدینه بود وقف نمود و تولیت آنها با حضرت فاطمه و حضرت على علیهماالسلام بود. املاک مزبور یکى از موارد نزاع زهرا با ابوبکر بود.

ظاهرا حضرت فاطمه در این مورد پیروز شد و صدقات مدینه را تحویل گرفت، به قرینه ى این که در هنگام وفات درباره ى آنها وصیت کرد و تولیت آنها را به على بن ابى طالب علیه السلام و فرزندانش واگذار نمود. لیکن مجلسى علیه الرحمه نقل مى کند که ابوبکر اصلا چیز به فاطمه نداد. اما وقتى عمر به خلافت رسید صدقات مدینه را به على بن ابى طالب و عباس واگذار کرد. ولى خیبر و فدک را نداد و گفت: اینها صدقات رسول خداست براى حقوق لازم و پیش آمدها.

صدقات مدینه در دست حضرت على بود و عباس در این مورد با آن جناب مرافعه کرد لیکن على پیروز شد. بعد از او در دست امام حسن و بعد از او در دست امام حسین بود. بعد از او در دست عبداللَّه بن حسن بود تا اینکه بنى عباس به خلافت رسیدند و آن صدقات را از بنى هاشم گرفتند. [بحارالانوار ج 42 ص 300.]