پایگاه اطلاع رسانی آیت الله ابراهیم امینی قدس سره

جهاد با نفس

جهاد با نفس

اولین سال انتشار : 1394
نوع مخاطب : عمومی


چکیده: رسول خدا(ص) گروهی از اصحاب را به جنگ با دشمن فرستاد، هنگامی که از آن پیکار، پیروزمندانه بازگشتند، به آنان فرمود: «آفرین بر شما که جهاد اصغر [کوچک‌تر] را انجام داده‌اید، ولی جهاد اکبر [بزرگ‌تر] هنوز باقی مانده است. پرسیدند: یا رسول الله، جهاد اکبر کدام است؟ فرمود: «جهاد با نفس». واقعیت این است که جهاد با نفس، مهم‌ترین جهاد است و کسی که در این مسیر، گام بزند سعادت دنیا و آخرت خود را تأمین کرده است. اما با تأسف، این نوع جهاد، گویی به فراموشی سپرده شده و در پیچ و خم روزمرگی‌ها از یاد رفته است. اثر حاضر، این جهاد مهم فراموش شده را در فصل‌های متعددی کاویده است.

 

پیش‏گفتار•••
     توضیح کوتاهى درباره جهاد اکبر
     چرا جهاد اکبر
     پاسخ: تفاوت‏هاى جهاد اکبر با جهاد اصغر
     پیروزى نهایى انقلاب اسلامى، نیازمند جهاد اکبر
     بى‏ ایمانى، ریشه اختلافات
     خودسازى انسان، جهاد اکبر است
     راز نگرانى امام
     انتظار مردم از قوه قضاییه

بخش اول: اهمیت خودسازى در قرآن و حدیث•••
     هدف بعثت
     حسن خلق، عصاره دین
     خُلق عظیم، مدال افتخار پیامبر صلى‏ الله ‏علیه ‏و‏آله
     جایگاه حسن خلق در احادیث
     تعریف اخلاق

بخش دوم: رابطه خودسازى با خودشناسى•••
     انسان‏‌شناسى
     انسان‏‌شناسى و جهان‏‌شناسى
     ضرورت خودشناسى
     انسان موجود ترکیبى
     رابطه جسم و جان
     ابعاد و مراتب نفس
     راز جدال درونى
     خود اصلى و خود فرعى
     ابعاد انسان در آینه آیات و روایات
     مبارزه با نفس
          الف) حقیقت واحده
          ب) محبّت به خویشتن
          ج) عشرت طلبى
          د) سیرى ناپذیرى
          ه) نعمت‏ها و لذت‏ها براى انسان
          و) کنترل و هدایت میل‏ها و غرایز
     دو روى یک سکّه
     تصور نادرست•••
     مثالى از توجیهات نفسانى
     فریب و توجیه در صحنه اجتماع
     برکات خودشناسى و خودسازى
      انسان؛ موجودى برگزیده و مصطفى
     پرورش استعداد نامتناهى بُعد روحانى
     تداوم خودسازى
     جایگاه انسان در نظام هستی
     امانت‏دار الهى
     برترى بر فرشتگان


بخش سوم: خودسازى و فواید آن•••
     تغییرات تدریجى
     خسارت یا ارزش افزوده
     تأییدات قرآنى و روایى بر دگرگونى چهره جان
     صیانت از سیماى انسانیت
     خواسته ‏هاى خود حیوانى
     غضب
     غریزه جنسى
     پول و ثروت در دو دیدگاه
     نبرد بى ‏امان

بخش چهارم: دشوارى جهاد با نفس و راز آن•••
     حبّ ذات
          الف) تسویل نفس
          ب) درونى و خانگى بودن دشمن
     اعتماد، یا سوء ظنّ به نفس
      سلب آزاد اندیشى


بخش پنجم: آثار و برکات جهاد با نفس
      . جلب محبت خداوند تعالى
      . حمایت فرشتگان
          بصیرت نفسانى
     . پاکى روح و تکمیل عقل
     . نیل به ثواب و بهشت
      . نگاهدارى از سقوط و لغزش
     . زدودن عادت‏هاى بد
     . فرمان‏روایى بر نفس خویش
      . وصول به مقاصد عالى
     . چیرگى بر نفس و شیطان
          تفاوت بیمارى‏ هاى جسمانى و نفسانى

بخش ششم: راه مبارزه و جهاد
     . دشمن شمردن نفس
     . اخلاص در جهاد با نفس
     . علم و آگاهى در جهاد
     . حساب‏رسى و مراقبت
      . صلابت و قاطعیت
          قهرمان کیست؟
          تأدیب نفس وزیر
      . غیر قابل اعتماد دانستن نفس
     . نگاه بدبینانه به خواهش‏هاى نفسانى
          دورى از اقامه جماعت براى مخالفت با نفس
      . ریاضت
          ریاضت باطل و نامشروع
          ریاضت امام على علیه ‏السلام
     . جریمه و تأدیب نفس
     . مذمّت خویش
     . پرهیز از وابستگى‏ هاى دنیایى و مالى
     . ذکر خداى تعالى
          نظارت خدا در خلوت
     . توجه به آثار گناهان
          گناه و سنگدلى
          گناه عامل نابودى
          نزول بلا و گناه
          تأثیر گناه بر محیط زندگى
          برخى گناهان زود تأثیر
          آثار مخصوص برخى گناهان در دنیا
     . تأثیر دوستان و محیط
          هم‏نشین و سلب توفیقات معنوى
          با این افراد هم‏نشینى نکنیم
     . استعانت از حق تعالى
     . استعانت از معصومان علیهم ‏السلام
      . طلب توفیق از خدا
      . هشیارى در برابر سیاست‏ها و ترفندهاى شیطان
          الف) هجوم جمعى از زوایاى گوناگون
          ب) دشمن سرسختانه
               ترفندها و حیله ‏هاى شیطان
               حیله ‏ها
                    . تزیین
                    . آرزو سازى
                    . وعده‏ هاى دروغ
               نمونه ‏اى از وعده ‏هاى شیطان
                    الف) ترساندن از فقر
                    ب) دل‏خوشى به مهربانى‏ هاى بى‏ حساب
                    ج) وعده اصلاح و جبران در آینده


بخش هفتم: زیان‏هاى هواپرستى
     . کشانده شدن به نافرمانى خدا
     . سنگدلى
          برخى از عوامل سنگ‏دلى
     . بیماردلى
     . مهر زدن بر قلب

بخش هشتم: جهاد با نفس در عرصه اجتماع
     خدمت‏ رسانى و خیرخواهى
      قضاى حاجت مؤمن بهتر از طواف و اعتکاف
     خدمت به خلق، بهترین عبادت‏ها
     اخلاق حاکمان اسلامى
     توجه به مردم


بخش نهم: پیامبر خدا صلى‏ الله ‏علیه ‏و‏آله اسوه جهاد با نفس
     نمونه ‏اى از آقایى پیامبر صلى‏ الله ‏علیه ‏و‏آله و راحتى مردم با ایشان
     رفتار با جاسوس فریب خورده
     ضوابط، نه روابط
     تمرکز قدرت، بدون استبداد
     شرح صدر
     برخورد کریمانه پیامبر صلى‏ الله‏ علیه ‏و‏آله
     برخورد با مرد بیابانى

بخش دهم: امیرمؤمنان على علیه ‏السلام و جهاد با نفس در عرصه اجتماع
     تجویز رانت، با سوابق درخشان
     امام علیه ‏السلام و اشعث بن قیس
     اشعث بن قیس و رشوه دهى
     راز نگرانى على علیه ‏السلام
     حساب‏رسى امام على علیه‏ السلام
     در دست‏رس باشد

کتاب‏نامه