مهم‌ترین هدف ازدواج
ازدواج، در زندگی جوان، سرآغاز استقلال و زندگی و هدف بزرگ آن است. همین انگیزه جوان و نوجوان را به تلاش و جدیت وا می‌دارد، درس می‌خواند تا مدرک بگیرد و شغل و درآمدی تهیه کند، منزل و فرش و لوازم زندگی فراهم سازد و در نهایت عروسی کند. کار و هنر می‌آموزد تا شغل و درآمد پیدا کند، آن گاه ازدواج نماید. ولی خود ازدواج نیز بی‌هدف نخواهد بود. در بین حوادث دوران زندگی، ازدواج از ارزش و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و برای انسان سرنوشت ساز خواهد بود. باید هدف ازدواج را شناخت و حساب شده و دقیق وارد عمل شد.
ازدواج فواید و منافع متعددی دارد که هریک از آنها می‌تواند محرک و انگیزه باشد. مانند: لذت‌جویی و ارضای غریزه شهوت جنسی، سر و سامان دادن به زندگی و کسب استقلال، تولید فرزند و ابقای نسل، تهیه مونس و یار و مددکار و محرم راز و دل‌سوز مهربان و شریک در زندگی. هریک از این امور می‌تواند انگیزه ازدواج باشد. از آثار و نتایج دیگر نیز نباید غفلت
کرد، اما عامل غریزه شهوت بزرگ‌ترین نقش را ایفا می‌کند و منافع را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، اسلام نیز همه این نتایج و منافع را تأیید می‌کند حتی لذت‌جویی و ارضای غریزه شهوت. اسلام دین فطری است و احکام و قوانینش از فطرت و آفرینش ویژه انسان مایه می‌گیرد، آفرینش ویژه انسان چنان است که طبعاً به ازدواج و ارضای غریزه جنسی نیاز دارد. اسلام نه تنها این خواسته طبیعی را نهی نکرده، بلکه آن را از طریق مشروع تأکید و تشویق هم نموده حتی آن را عبادت می‌داند.
ولی از آن جا که اسلام انسان را موجودی برگزیده و عالی می‌شناسد که برای تمتعات حیوانی آفریده نشده بلکه برای هدفی عالی‌تر یعنی تهذیب و تزکیه و پرورش و تکمیل نفس و نیل به مقام شامخ قرب الهی، آفریده شده است، از او می‌خواهد که به دنیا دلبسته نباشد و در تمام حرکات و افعال و افکار حتی خوردن و آشامیدن و خوابیدن و ازدواج کردن، از تعقیب این هدف عالی غفلت ننماید، دنیا را به عنوان مزرعه آخرت بشناسد و از همه اعمال برای حیات اخروی توشه بگیرد.
بنابراین، هدفِ انسان دیندار و با ایمان، در ازدواج، از اهداف حیوانی برتر و بالاتر خواهد بود و به صورت امری مقدس که در حصول تقوا و تقرب الی اللَّه کمک خواهد کرد، جلوه‌گر خواهد شد. آدم مؤمن بدین منظور ازدواج می‌کند که به سنت پیامبر اکرم عمل نماید و با یک وسیله مشروع نیاز غریزه جنسی را تأمین کند و خویشتن را از گناه و انحراف مصون بدارد و با تولید و پرورش فرزندانی صالح و نیکوکار، زمین را از گویندگان کلمه توحید و انسان‌های برجسته سنگین سازد و باقیات الصالحاتی برجای بگذارد. ازدواج
می‌کند تا در کانون گرم خانواده آرامش و سکونت یابد و با دلی فارغ، به انجام وظیفه مشغول باشد، و در پیمودن صراط مستقیم تکامل و سیر و سلوک الی اللَّه از همسر موافق و با ایمانش مدد بگیرد، زیرا تهذیب و تزکیه و پرورش نفس و انجام وظایف شرعی کاری است بس دشوار که نیاز به مددکار دارد و بهترین فردی که می‌تواند در این راه کمک کند همسر دیندار و موافق است؛ همسری که او را به کارهای نیک و انجام فرایض و مستحبات تحریص و ترغیب کند و از انحراف و گناه مصون بدارد. همسر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اگر خوب و پرهیزکار باشد همسرش را به خوبی و سعادت هدایت می‌کند و اگر بد باشد او را به وادی انحراف و دوزخ خواهد کشید. اگر شک دارید به مثال زیر توجه فرمایید:
یک همسر پرتوقع و بلند پرواز و نادان و خودخواه و تجمل پرست و مسرف و ولخرج، شوهرش را به ظلم و ستم و تعدی و بی‌انصافی و گران‌فروشی و تقلب و غصب و سرقت و رشوه‌گیری و معاملات غیر مشروع وادار می‌کند، و با وجود چنین همسری رعایت تقوا و پرهیزکاری بسیار دشوار خواهد بود. برعکس مردی که از وجود همسری با ایمان، عاقل، قانع، خیرخواه و پرهیزکار برخوردار باشد به راحتی می‌تواند به وظیفه‌اش عمل کند و از ظلم و تعدی و بی‌انصافی و تقلب و گران‌فروشی و غصب و رشوه‌گیری اجتناب نماید، و در حد توان در امور خیریه شرکت نماید و به محرومین و مستضعفین کمک کند، زیرا همسرش نیز چیزی را جز این نمی‌خواهد، و با رفتارش کاملًا توافق دارد.
مثالی دیگر: یک انسان جهادگر را در نظر بگیرید که می‌خواهد به
وظیفه‌اش عمل کند و در میدان نبرد حق علیه باطل بجنگد، اگر همسری دانا و با ایمان داشته باشد می‌تواند در میدان نبرد شرکت جوید و با آرامش خاطر با دشمن بجنگد، زیرا همسرش به او گفته: به وظیفه‌ات عمل کن، در غیاب تو از خانه و اموال و فرزندانت نگهداری می‌کنم و برای سلامت و پیروزی تو دعا می‌نمایم. اگر سالم برگشتی مقدمت را گرامی می‌دارم و اگر مجروح یا معلول شدی با آغوش باز از تو پرستاری می‌کنم و اگر به فیض شهادت نائل گشتی بر این مصیبت صبر می‌کنم و از فرزندانت به خوبی مراقبت و پرستاری می‌نمایم. شما خود می‌توانید میزان دل گرمی و پیروزی چنین رزمنده‌ای را تصور کنید. برعکس اگر همسری نادان و تنگ نظر و خودخواه و ضعیف الایمان داشته باشد، یا از انجام وظیفه و نیل به فیض جهاد باز می‌ماند یا این که با دلسردی و یأس و ترس و اضطراب روانه میدان می‌گردد.
آری، همسر خوب و دیندار و خوش اخلاق یکی از بهترین نعمت‌های الهی است که در طریق تهذیب و تزکیه و پرورش نفس و سیر و صعود الی اللَّه مددکار انسان خواهد بود. همین امر مهم باید مهم‌ترین انگیزه و هدف ازدواج باشد. به همین جهت امیرالمؤمنین علیه السلام در پاسخ پیامبر گرامی اسلام که در بامدادِ شب زفاف از احوال حضرت زهرا علیها السلام جویا شد و فرمود: «اى على، همسرت را چگونه یافتى؟» گفت: «زهرا بهترین کمک براى اطاعت از خداست.»
امیرالمؤمنین در این جمله کوتاه ارزش یک زن را بیان داشت و هدف ازدواج را نیز روشن ساخت. از مال و جمال و خانه‌داری و شوهرداری و اداره منزل صحبت نکرد بلکه فرمود: زهرا بهترین کمک برای انجام وظیفه و اطاعت از خداست.
* امینى، ابراهیم، جوان و همسر گزینى، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: پنجم، 1390