فواید ازدواج
ازدواج و تأسیس کانون زندگی مشترک خانوادگی یکی از بهترین و مهم‌ترین رسوم اجتماعی انسان‌هاست که از فطرت و آفرینش ویژه آنها مایه می‌گیرد. سنتی است بسیار مقدس و مفید که مورد قبول انسان‌ها در طول تاریخ بوده است. ازدواج از ضروریات زندگی انسان‌ها به شمار می‌رود و ترک آن، امری غیر متعارف و خروج از سنت اجتماعی محسوب می‌شود.
ازدواج اگر با اندیشه و طبق معیارهای صحیح انجام بگیرد فواید و منافع مهمی دربر دارد که به پاره‌ای از آنها اشاره می‌شود:
1. کسب استقلال
دختر و پسر، قبل از ازدواج، جزء خانواده پدر و مادر و تابع آنان محسوب می‌شوند، طبعاً خواهان استقلالند، ولی از این حق مشروع محرومند. غالباً محصول کسب و کارشان صرف خانواده می‌شود که خود نیز از آن ارتزاق می‌کنند. در تصمیم‌گیری‌ها استقلال ندارند و ناچارند ازقوانین و ضوابطی که
به وسیله پدر و مادر بر خانواده حاکمیت دارد، پیروی نمایند. اما با ازدواج، زندگی دختر و پسر دگرگون می‌شود و شکل جدیدی به خود می‌گیرد و استقلال می‌یابد. در این زندگی جدید، دختر و پسر زن و شوهر می‌شوند و یک واحد کوچک اجتماعی را تشکیل می‌دهند. مسئولیت می‌پذیرند و به استقلال می‌رسند. زندگی آنها هدفدار می‌شود و محصول کسب و کار و جدیتشان به واحد خانواده نوبنیاد تعلق دارد. مسئولیت اداره خانواده جدید را به عهده می‌گیرند و خود تصمیم گیرنده می‌شوند و بدین وسیله زندگی جدیدی را آغاز می‌کنند.
2. انس و آرامش
یکی از ویژگی‌ها و نیازهای طبیعی انسان، انس و مودّت و الفت است.
تنها زندگی کردن بسیار دشوار و دردناک است. انسان، به انسان دیگری نیاز دارد که امین و درست‌کار و غم‌خوار و مهربان و راز نگه‌دار باشد تا با او انس بگیرد و درد دل کند و رازهایش را در میان بگذارد و از تسلیت‌ها و دلجویی‌ها و غم‌خواری‌هایش بهره‌مند گردد و بدین وسیله آسودگی و آرامش خاطر پیدا کند. به دوست مخلص و مطمئنی نیاز دارد تا مودت‌های خالصانه‌اش را نثار وی کند، و او هم از ایثارِ محبت نسبت به او دریغ نورزد.
بهترین فردی که می‌تواند این نیاز طبیعی را تأمین کند همسر است، چه زن باشد و چه شوهر. همه محبت‌ها و دوستی‌ها موقت و محدود می‌باشند جز دوستی و محبت بین زن و شوهر که دائم و غیر محدود است، چون یک واحد
را تشکیل می‌دهند و هدف مشترک دارند و بیش از هر فرد دیگری به یک دیگر نیازمندند. آرامش و آسودگی که در اثر ازدواج حاصل می‌شود آن قدر مهم است که خداوند متعال آن را یکی از آیات بزرگ خویش معرفی نموده و می‌فرماید:
«یکى از آیات الهى این است که براى شما از جنس خودتان جفتى را بیافرید تا با او انس بگیرید و آرامش بیابید و در بین شما دوستى و مهربانى قرار داد و در این امر براى افرادى که اهل تفکر باشند آیات و نشانه هایى وجود دارد.»[10]
در این آیه، آسودگی و آرامش نفس بزرگ‌ترین نتیجه ازدواج معرفی شده است و واقعاً هم‌چنین است. درست است که در ازدواج منافع دیگری از جمله ارضای غریزه جنسی وجود دارد، ولی بزرگ‌ترین و ارزنده‌ترین فایده، همان آرامش خاطر و آسودگی و دل گرمی است که برای زن و مرد در اثر ازدواج حاصل می‌شود. به همین جهت می‌توان گفت بهترین نعمتی که نصیب انسان می‌شود همسر شایسته است.
حضرت امام رضا علیه السلام فرمود: «بنده خدا به فایدهاى دست نمىیابد که بهتر از همسر شایسته باشد؛ همسرى که وقتى او را مىبیند شادمانش گرداند و در غیابش از نفس خود و مال او نگه دارى کند.[11]»
3. حفظ عفت و مصونیت از گناه
در اثر ازدواج، غریزه جنسی که یکی از غرایز نیرومند انسانی است در مسیر طبیعی خود قرار می‌گیرد و انسان از انحراف و گناه مصون می‌ماند. این غریزه اگر درست هدایت شد و در مسیر واقعی و طبیعی قرار گرفت نه تنها زیان بخش نیست، بلکه فواید فراوانی هم دارد. ولی اگر وسیله مشروع برایش فراهم نشد ممکن است انسان را از مسیر طبیعی خارج سازد و به گناه و انحراف آلوده سازد، و تنها وسیله طبیعی و مشروع ارضای این غریزه، ازدواج و تشکیل خانواده است. در صورتی که انسان ازدواج کرده باشد و وسیله مشروع ارضای غریزه جنسی را در اختیار داشته باشد، بعد از آن با نیروی ایمان می‌تواند عفت خویش را نگه دارد و دامنش را از زنا، لواط، استمناء و نگاه کردن به نامحرم محفوظ بدارد. اما برای کسی که ازدواج نکرده، تسلط بر نفس و کنترل غریزه جنسی بسیار دشوار است. بنابراین، ازدواج را می‌توان عاملِ مهم حفظ دین معرفی کرد، در احادیث به این مطلب اشاره شده است.
برای نمونه، از رسول خدا صلی الله علیه و آله این سه حدیث را می‌آوریم: «هر کس ازدواج کرد نصف دینش را حفظ کرده است.[12]»
- «هرکس که مىخواهد پاک و پاکیزه خدا را ملاقات نماید باید ازدواج کند.[13]»
- «اى گروه جوانان هر یک از شما که مىتواند ازدواج کند، در این باره اقدام نماید، زیرا به وسیله ازدواج مىتوان چشم و دامن را از گناه بازداشت و هرکس که توانایى ازدواج را ندارد روزه بگیرد، زیرا روزه از شهوت مى کاهد.[14]»
- «هرکس که در آغاز جوانى ازدواج کند شیطانى که مأمور اوست فریاد مىزند: واویلا! دو ثلث دینش را از دست بردِ من حفظ کرد و در ثلث دیگر نیز تقوا را رعایت کند.[15]»
4. آرامش و تعادل اعصاب
ارضای صحیح و به موقع غریزه جنسی و ترشح معتدل بیضه‌ها برای سلامت جسم و جان آدمی ضرورت دارد، و ترک آن باعث پاره‌ای از بیماری‌های روانی و گاهی جسمانی می‌شود. اگر غریزه جنسی به موقع و از طریق طبیعی و صحیح ارضا نشد ممکن است، امراضی از قبیل، ضعف اعصاب، اضطراب، افسردگی، یأس، دلمردگی، دلهره، پژمردگی، تشنج، تندخویی، بدبینی، گوشه‌گیری و گاهی زخم معده و سوء هاضمه و سردرد، را به همراه داشته باشد. راه طبیعی و مشروع ارضای غریزه جنسی ازدواج است و راه‌های دیگر غیرطبیعی‌هستند و انحراف و گناه محسوب می‌شوند و آثار شوم و خطرناکی را به دنبال خواهند داشت. بنابراین هرکس که به سلامت جسم و جان خویش علاقه دارد باید در اولین فرصت ازدواج کند.
5. تولید و تکثیر نسل
یکی از ثمرات بزرگ ازدواج، وجود فرزند و تولید و ابقای نسل آدمی است. تولید و تکثیر نسل را نباید کوچک و بی‌اهمیت شمرد، زیرا هدف آفرینش جهان، وجود انسان و پرورش و تکامل اوست. تولید و پرورش انسان‌های خداپرست و موحّد و نیکوکار و صالح، مطلوب خدای جهان آفرین است. از دیدگاه اسلام وجود فرزند صالح، برای پدر و مادر عملِ صالح محسوب می‌شود که در سعادت دنیا و آخرت آنها مؤثر خواهد بود.
وجود فرزند، پدر و مادر را دل‌گرم و هدفدار می‌کند و به زندگی صفا و حرکت و رونق می‌دهد. وجود فرزند یکی از ثمرات ازدواج است، از همین‌رو، تولید و تکثیر نسل در احادیث یکی از اهداف ازدواج یاد شده است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «تزویج کنید تا صاحب فرزند شوید و بر تعداد شما افزوده شود، زیرا من در قیامت با امتهاى دیگر به کثرت شما مباهات مىکنم؛ حتى به وسیله فرزندى که ساقط شده است.[16]»
باز ایشان فرمود: «چه مانع دارد که مؤمن برای خود همسری برگزیند،
شاید خدا فرزندی به او عطا کند که با گفتن کلمه لا اله الا اللّه زمین را سنگین نماید.[17]»
6. تعاون در اطاعت و نیل به ثواب
ازدواج از دیدگاه اسلام امری است مقدس و ارزش‌مند و در صورتی که با قصد قربت انجام بگیرد عبادت محسوب می‌شود و پاداش اخروی دارد. به علاوه، انسانِ مؤمن، در صورتی که همسر مؤمن و موافقی داشته باشد، می‌تواند در طریق انجام وظیفه، از تشوق‌ها و ترغیب‌ها و رهنمودها و کمک‌های همسرش بهره‌مند گردد و در راه عبادت و انجام عمل صالح و سیر و سلوک الی اللّه از تعاون و همکاری‌های او استمداد جوید. بنابراین، همسر مؤمن و شایسته یکی از نعمت‌های بزرگ الهی است که برای دنیا و آخرت انسان سودمند خواهد بود.
ابوذر غفاری به رسول خدا عرض کرد: آیا ممکن است که ما از نزدیکی با همسرانمان لذت ببریم و در عین حال پاداش اخروی هم داشته باشیم؟! حضرت فرمود: «اگر همین عمل را غیرمشروع انجام مىدادى آیا گناهکار نبودى؟ عرض کرد: آرى، حضرت فرمود: پس اگر از طریق مشروع باشد اجر و پاداش خواهى داشت.[18]»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «یکى از عوامل سعادت انسان همسر شایسته است.[19]»
7. سلامت و امنیت اجتماعی
ازدواج و تأسیس کانون خانواده برای سلامت و امنیت و سعادت اجتماع نیز سودمند و ضروری است. اگر بنیاد خانواده‌ها مستحکم باشد و جوان‌ها به موقع ازدواج کنند و به کانون گرم خانواده دلبسته باشند به‌طور محسوس از فساد، ولگردی، بی‌بندوباری، طغیان، قتل و سرقت، جنایت و ناامنی، و تجاوز و انحراف و اعتیاد و خودکشی کاسته خواهد شد، زیرا چنان‌که آمار نشان می‌دهد اکثر این امور از افرادی سر می‌زند که از وجود کانون گرم خانوادگی محرومند.
8. لذت‌جویی‌های جنسی
مهم‌ترین فایده ازدواج لذت‌جویی‌های مشروع جنسی است. انواع لذت‌هایی که با چشم یا لمس و تماس بدنی، یا آمیزش جنسی و حتی به وسیله قوه سامعه تحصیل می‌شود، لذت‌های جنسی هستند که از همه لذایذ جسمانی برتر و بالاترند. کام‌یابی‌های جنسی زیباترین و شیرین‌ترین لذایذ است؛ به ویژه در زمان جوانی و طغیان شهوت و همراه با عشق باطنی. ارضای نیروی جنسی یک نیاز طبیعی و انگیزه اصلی ازدواج است. لذت‌جویی‌های
جنسی را نمی‌توان و نباید ناچیز شمرد، زیرا در استحکام بنیاد زناشویی نقش مهمی را ایفا می‌کند. اسلام عمل جنسی را نه تنها منفور نمی‌داند بلکه سنت و عبادت می‌شمارد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «روشنى چشم من در نماز و لذتم در زنان است.[20]»
*امینى، ابراهیم، جوان و همسر گزینى، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: پنجم، 1390
[10]. روم( 30) آیه 21:« وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِى ذ لِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»
[11]. وسائل الشیعه، ج 14، ص 22:« ما افاد عبد فائدة خیراً من زوجة صالحة اذا رآها سرّته و اذا غاب عنها حفظته فى نفسها و مالها»
[12]. همان، ص 5:« من تزوّج احرز نصف دینه»
[13]. همان، ص 6:« من احبّ ان یلقى اللّه طاهراً مطهّراً فلیلقه بزوجة»
[14]. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 531:« یا معشر الشباب من استطاع منکم الباه فلیتزوج فانّه اغضّ للبصر و احسن للفرج و من لم یستطع فلیصم فانّ الصوم له وجاء»
[15]. همان، ص 530:« ما من شابّ تزوّج فى حداثة سنّه الّا عجّ شیطانه، یقول یا ویلاه! عصم هذا منّى ثلثى دینه فلیتّقِ اللّه فى الثلث الباقى»
[16]. بحارالانوار، ج 103، ص 220:« تناکحوا تکثروا فانّى اباهى بکم الامم یوم القیامة ولو بالقسط»
[17]. وسائل الشیعه، ج 14، ص 3:« ما یمنع المؤمن ان یتّخذ اهلًا لعلّ اللّه یرزقه نسمة تثقل الارض بلااله الّا اللّه»
[18]. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 531:« أنلذّ یا رسول اللّه! و نوجر؟ قال: أرأیت لو وضعته فى حرام أکنت تأثم؟ قال: نعم. قال: فکذلک توجر فى وضعک فى الحلال»
[19]. وسائل الشیعه، ج 14، ص 23:« من سعادة المرء الزوجة الصالحة»
[20]. همان، ص 23:« جعل قرة عینى فى الصلاة و لذتى فى النساء»