فاطمه علیهاالسلام دختر شایسته پیامبر (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) بود. و هر زنى لیاقت چنین مقام بزرگى را ندارد. پیامبر اکرم دختران دیگرى هم داشت، لیکن هیچیک از آنان به مقام و مرتبه زهرا علیهاالسلام نرسیدند و چنین لیاقتى را کسب نکردند. شاید خوانندگان از این سخن تعجب نمایند و بگویند همه فرزندان پیامبر اکرم واقعاً فرزند آن جناب بودند، بین حضرت زهرا و سایرین در این جهت فرقى نیست. در توضیح مطلب عرض مى کنیم که: بله سخن شما درست است، لیکن سخن در فرزند بودن متعارف و شناسنامه اى نیست، بلکه مقصود فرزند بودن براى پیامبر به عنوان مقام شامخ نبوت مى باشد.
حضرت محمد صلّى اللَّه علیه و آله از جهت مقام شامخ نبوت و رهبرى الهى داراى شخصیتى خاص و شؤونى ویژه مى باشد که براى حفظ مقام و موقعیت خاص خود باید آنها را رعایت نماید. به همین جهت از ارتکاب گناه معصوم بود و بر طبق گفتارش عمل مى کرد. به علاوه سعى مى کرد در تحمل سختى ها با مسلمانان ها شریک باشد. خوراک و پوشاک و لوزام زندگى و مسکن او در حد متوسط بلکه در سطح فقراى مسلمین بود. در رعایت اخلاق اسلامى چنان بود که خداوند متعال درباره اش مى گوید: (وَاِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیم).
در عبادت به حدى کوشا بود که قرآن درباره اش مى فرماید: (طه ما اَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى).
به همین جهت در قلوب مسلمانها نفوذ داشت و رهبریهایش را از جان و دل مى خریدند.
بر خوانندگان پوشیده نیست که اجراى کامل چنین برنامه اى بدون تعاون و همکارى هاى زن و فرزندان امکان پذیر نیست. اگر آنها توافق داشته باشند و همکارى نمایند مرد مى تواند به مسؤولیت خویش عمل نماید وگر نه عمل به چنین برنامه اى بسیار دشوار خواهد بود.
پیامبر گرامى اسلام نه تنها مسؤولیت داشت خودش بدین برنامه عمل کند بلکه موظف بود به خانواده اش نیز تفهیم کند که داراى چنین مسؤولیت سنگینى هستند، و همکارى آنها براى توفیق در نیل به هدف ضرورت دارد. در قرآن به پیامبر اکرم خطاب مى شود که به خانواده ات چنین بگو:
(یا اَیُّها النَّبىُّ قُلْ لِازْواجِکَ اِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَیوةَ الدُّنیا وَ زینَتَها فَتَعالَیْنَ اُمَتِّعْکُنَّ و اُسَرِّحْکُنَّ سَراحاً جَمیلاً وَ اِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ اَللَّه وَ رَسُولَهُ والدّارَ الآخِرَةَ فَاِنَّ اللَّهَ اَعَدَّ لِلْمُحْسِناتِ مِنْکُنَّ اَجْراً عَظیماً). [سوره ى احزاب/ 28- 29.] یعنى اى پیامبر به خانواده ات بگو: اگر شما طالب زندگى مرفه و زر و زیور دنیا هستید، بیائید تا مهر شما را بدهم و به خوبى آزادتان سازم، و اگر طالب خدا و رسول و سراى آخرت هستید، (بدانید که) خدا براى خوبان شما پاداش بسیار بزرگى فراهم ساخته است.
بعد از آن قرآن خانواده پیامبر را مورد خطاب قرار داده مى فرماید:
(یا نِساءَ النّبىِّ مَن یَأت مِنْکُنَّ بِفاحِشَةٍ مُبَیِّنةٍ یُضاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ وَ کَانَ ذَالِکَ عَلَى اللَّهِ یَسیراً. وَ مَنْ یَقْنُتْ مِنْکُنَّ للَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صالِحاً نُؤتِها اَجْرَها مَرَّتَیْنِ وَاَعْتَدْنا لَها رِزْقاً کَریماً. یا نِساءَ النَّبىِّ لَسْتُنَّ کاَحَدٍ مِنَ النَّساءِ اِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقول فَیَطْمَعَ الَّذى فى قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَولاً مَعروفاً. وَ قَرْنَ فى بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجُ الْجاهِلیَّةِ الْاوُلى وَ اَقِمْنَ الصَّلوةَ وَ اتینَ الزَّکاةَ وَ اَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ اِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً. وَاذْکُرْنَ ما یُتْلى فى بُیُوتِکُنَّ مِنْ ایاتِ اللَّهِ وَالْحِکْمَةِ اِنَّ اللَّهَ کانَ لَطیفاً خبیراً) [سوره ى احزاب/ 30- 34.] یعنى: اى زنان پیغمبر! هر یک از شما که کار ناروائى را انجام دهد عذابش دو چندان خواهد بود. و این کار بر خدا آسان است. و هر یک از شما که مطیع خدا و رسول باشد و عمل صالح انجام دهد پاداش او را دو چندان خواهیم داد و (در بهشت) برایش روزى خوبى را فراهم ساخته ایم. اى زنان پیامبر شما مانند سایر زنان نیستید، اگر باتقوا و پرهیزکار باشید. پس (با مردان بیگانه) با صداى نازک سخن نگوئید، مبادا آنکس که در دل بیمارى داد به طمع بیفتد، بلکه بر طبق معمول سخن بگوئید. در خانه هایتان بنشینید و مانند زنان دوره ى جاهلیت آرایش کرده خود را ظاهر نسازید. نماز را بپا دارید و زکات را بدهید و از خدا و رسول اطاعت کنید، خدا چنین خواسته که شما اهل بیت از هر عیبى پاک باشید. و از آن همه حکمت و آیات الهى که در خانه هاى شما تلاوت مى شود پند بگیرید و آنها را بیاد داشته باشید. خدا مهربان و آگاه است.
از آیات مذکور مطلب بسیار مهمى استفاده مى شود که پیامبر وظیفه دارد، خانواده اش را اصلاح کند و از خوشگذرانى و تجمل پرستى بر حذر بدارد. و به آنها تفهیم کند که خانه پیامبر جاى خوشگذارانى و تجمل پرستى نیست بلکه جاى مواسات و ساده زیستن و خدمت به اسلام و مسلمین است. خانه پیامبر جایگاه بسیار مقدسى است که مردم انتظار دارند آثار اسلام را در آنجا بالعیان مشاهده نمایند.
خداوند متعال در این آیات به خانواده پیامبر گوشزد مى کند که شما مانند سایر زنان نیستید، بلکه مسؤولیت بزرگى را پذیرفته اید. باید مواظب کارهایتان باشید، زیرا کار بد شما عذابش دو چندان است، و کارهاى نیک شما نیز پاداش دو برابر دارد. شما وابسته به پیامبر و اهل بیت نبوت هستید، شؤون این بیت را حفظ کنید. در رعایت تقوا و حجاب اسلامى کوشا باشید و مانند زنان جاهلیت در کوچه و بازار تظاهر و خودنمائى نکنید، و حتى مواظب طرز سخن گفتن خود باشید. از دستورات خدا و پیامبر اطاعت کنید. و به آیات و احادیثى که در خانه شما تلاوت مى شود توجه داشته باشید. در بیت شما سخن از ایمان، تقوا، معنویت، مواستت، ایثار، فداکارى، بى ارزش بودن زر و زیور دنیا و عدالتخواهى، به میان مى آید. مبادا زندگى داخلى و رفتار شما برخلاف گفتارتان باشد. اگر به مسؤولیت خطیر خود عمل کردید لیاقت دارید که از اهل البیت باشید. و اگر در انجام مسؤولیت خود کوتاهى کردید لیاقت آن را ندارید که از اهل البیت باشید گر چه در این خانه زندگى کنید و همسر یا فرزند تنى پیامبر باشید.
البته هر کسى لیاقت احراز چنین مقامى را ندارد، در این بین تنها حضرت زهرا سلام اللَّه علیها بود که بر طبق خواسته رسول خدا عمل مى کرد و حقاً فرزند شایسته و لایق پیامبر بود. و به همین جهت پیامبر اکرم درباره اش فرمود: دخترم فاطمه بهترین بانوى گذشته و آینده است. وقتى در محراب مشغول عبادت مى شود هفتاد هزار از فرشتگان مقرب الهى به او سلام مى دهند و مى گویند: اى فاطمه! خدا ترا برگزید و پاکیزه نمود و بر جمیع زنان عالم برترى دارد.
باز هم پیامبر درباره اش فرمود: ایمان به خدا آن چنان در اعماق قلب و باطن روح زهرا نفوذ کرده که براى عبادت خودش را از هر چیزى فارغ مى سازد. و مى فرمود: وقتى فاطمه در محراب خود مشغول عبادت مى شود نور او براى فرشتگان مى درخشد و خدا به ملائکه مى گوید: بنده ام را ببینید چگونه از خوف من مى لرزد و غرق عبادت مى باشد.
«اسماء» مى گوید: روزى خدمت فاطمه علیهاالسلام بودم که پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله وارد شد گردن بندى از طلا در گردن فاطمه دید. فرمود: دخترم به سخن مردم که مى گویند: فاطمه دختر محمد، مغرور نشو در حالیکه لباس ستمکاران را در برداشته باشى. زهرا فوراً گردن بند را بیرون آورد و فروخت و از پولش بنده اى را خرید و آزاد نمود. پیغمبر اکرم از عمل زهرا خشنود شد. [ذخائر العقبى ص 51.] شما در فصول گذشته ى همین کتاب با مقام علمى حضرت زهرا و جدیتش در ترویج علوم و با مقام عبودیت و حضور قلب آن حضرت و کوشش او در عبادت، و با زندگى سخت و تحمل دشوارى ها و ایثارگرى هاى آن جناب آشنا شدید و نیازى به تکرار نیست. در اثر همین مزیت ها بود که مورد تکریم و احترام و محبت فوق العاده رسول خدا قرار مى گرفت و لیاقت فرزندى را بدست آورد و اهل البیت شد.