وسیله اطمینان
ممکن است کسی بگوید: پیامبران افرادی راست‌گو بوده‌اند، در این جهت تردید نیست که گاهی احساس می‌کردند کلامی در دل آن‌ها القا می‌شود. لیکن از کجا می‌فهمیدند آن کلام از جانب خدا القا شده و از القائات شیطانی یا نفسانی نیست؟ به هر حال این احتمال وجود دارد که این کلام از القائات شیطانی باشد، چگونه این احتمال نفی می‌شد؟
در پاسخ گفته می‌شود ـ چنان‌که قبلاً اشاره کردیم ـ : وحی از سنخ علوم حصولی نیست، تا احتمال خطا در آن وجود داشته باشد بلکه علوم و حقایق وحیانی بر باطن ذات پیامبر القا می‌شود، و حضوراً آن‌ها را درک می‌کند. پیامبر به هنگام وحی، با چشم دل، واقعیت و حقیقت امر وحیانی را مشاهده می‌کند، به گونه‌ای که احتمال خلاف اصلاً وجود ندارد.
در بعض احادیث نیز بدین مطلب اشاره شده است.
زراره قال قلت لأبی‌عبداللّه علیه‌السلام: کیف لم یخف رسول‌اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله فیما یأتیه من قبل اللّه ان یکون ذلک مما ینزغ به الشیطان؟ قال فقال: إنّ اللّه اذا إتّخذ عبداً رسولاً انزل علیه السکینة و الوقار: فکان یأتیه من قبل اللّه مثل الذی یراه بعینه؛[234]
زراره می‌گوید: «به امام صادق علیه‌السلام گفتم: چگونه رسول خدا نمی‌ترسید که آنچه از جانب خدا بر او نازل شده از القائات شیطان باشد؟» امام فرمود: «وقتی خدا شخصی را به عنوان رسول انتخاب کرد آرامش و وقار را بر او نازل می‌کند. پس آنچه را از جانب خدا بر او نازل شده همانند اشیائی که با چشم می‌بیند مشاهده می‌کند.»
عن أبی عبداللّه علیه‌السلام قال قلت له: کیف علمت الرسل انّها رسل؟ قال: کشف عنها الغطاء؛[235]
به امام صادق علیه‌السلام عرض شد: «پیامبران از کجا می‌فهمند که پیامبر هستند؟» پاسخ داد: «پرده از چشمشان برداشته می‌شود.»
محمد بن مسلم و محمد بن مروان عن ابی‌عبداللّه علیه‌السلام قال: ما علم رسول‌اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله انّ جبرئیل من قبل اللّه ای بالتوفیق؛[236]
حضرت صادق علیه‌السلام فرمود: «فقط در اثر توفیق خدا بود که رسول‌اللّه می‌فهمید جبرئیل از جانب خدا نازل شده‌است.» و این وسیله یکی از توفیقات الهی بود.
شیخ مفید در حل این مشکل راه دیگری را نشان می‌دهد. می‌نویسد:
پیامبر چون معجزه داشت می‌فهمید کلامی که بر قلب او القا شده کلام خداست و از جانب شیطان نیست. در مورد قرآن نیز چون معجزه بود پیامبر می‌فهمید از جانب خدا نازل شده و کلام اوست. چنان که حضرت موسی علیه‌السلام به وسیله معجزه (یدبیضاء) و (تبدیل عصا به اژدها) یقین پیدا کرد که تکلمِ از درخت از جانب خدا بوده است.[237]
بنابراین، باید گفت: پیامبر از آغاز وحی به طور واضح و روشن درک می‌کرد که پیامبر شده و کلام خدا بر او نازل می‌شود، بدین مطلب یقین داشت و شک و شبهه‌ای در کار نبود تا نیازی به تأیید دیگران داشته باشد. و اگر در تاریخ چیزی برخلاف این دیده شود قابل قبول نیست.
[234] . بحارالانوار، ج18، ص 262.
[235] . همان، ج11، ص56 .
[236] . همان، ج18، ص 256.
[237] . المسائل العکبریة، ص38.