جهاد با نفس

اولین سال انتشار : 1394
نوع مخاطب : عمومی


چکیده: رسول خدا(ص) گروهی از اصحاب را به جنگ با دشمن فرستاد، هنگامی که از آن پیکار، پیروزمندانه بازگشتند، به آنان فرمود: «آفرین بر شما که جهاد اصغر [کوچک‌تر] را انجام داده‌اید، ولی جهاد اکبر [بزرگ‌تر] هنوز باقی مانده است. پرسیدند: یا رسول الله، جهاد اکبر کدام است؟ فرمود: «جهاد با نفس». واقعیت این است که جهاد با نفس، مهم‌ترین جهاد است و کسی که در این مسیر، گام بزند سعادت دنیا و آخرت خود را تأمین کرده است. اما با تأسف، این نوع جهاد، گویی به فراموشی سپرده شده و در پیچ و خم روزمرگی‌ها از یاد رفته است. اثر حاضر، این جهاد مهم فراموش شده را در فصل‌های متعددی کاویده است.

 

پيش‏گفتار•••
     توضيح كوتاهى درباره جهاد اكبر
     چرا جهاد اكبر
     پاسخ: تفاوت‏هاى جهاد اكبر با جهاد اصغر
     پيروزى نهايى انقلاب اسلامى، نيازمند جهاد اكبر
     بى‏ ايمانى، ريشه اختلافات
     خودسازى انسان، جهاد اكبر است
     راز نگرانى امام
     انتظار مردم از قوه قضاييه

بخش اول: اهميت خودسازى در قرآن و حديث•••
     هدف بعثت
     حسن خلق، عصاره دين
     خُلق عظيم، مدال افتخار پيامبر صلى‏ الله ‏عليه ‏و‏آله
     جايگاه حسن خلق در احاديث
     تعريف اخلاق

بخش دوم: رابطه خودسازى با خودشناسى•••
     انسان‏‌شناسى
     انسان‏‌شناسى و جهان‏‌شناسى
     ضرورت خودشناسى
     انسان موجود تركيبى
     رابطه جسم و جان
     ابعاد و مراتب نفس
     راز جدال درونى
     خود اصلى و خود فرعى
     ابعاد انسان در آينه آيات و روايات
     مبارزه با نفس
          الف) حقيقت واحده
          ب) محبّت به خويشتن
          ج) عشرت طلبى
          د) سيرى ناپذيرى
          ه) نعمت‏ها و لذت‏ها براى انسان
          و) كنترل و هدايت ميل‏ها و غرايز
     دو روى يك سكّه
     تصور نادرست•••
     مثالى از توجيهات نفسانى
     فريب و توجيه در صحنه اجتماع
     بركات خودشناسى و خودسازى
      انسان؛ موجودى برگزيده و مصطفى
     پرورش استعداد نامتناهى بُعد روحانى
     تداوم خودسازى
     جايگاه انسان در نظام هستی
     امانت‏دار الهى
     برترى بر فرشتگان


بخش سوم: خودسازى و فوايد آن•••
     تغييرات تدريجى
     خسارت يا ارزش افزوده
     تأييدات قرآنى و روايى بر دگرگونى چهره جان
     صيانت از سيماى انسانيت
     خواسته ‏هاى خود حيوانى
     غضب
     غريزه جنسى
     پول و ثروت در دو ديدگاه
     نبرد بى ‏امان

بخش چهارم: دشوارى جهاد با نفس و راز آن•••
     حبّ ذات
          الف) تسويل نفس
          ب) درونى و خانگى بودن دشمن
     اعتماد، يا سوء ظنّ به نفس
      سلب آزاد انديشى


بخش پنجم: آثار و بركات جهاد با نفس
      . جلب محبت خداوند تعالى
      . حمايت فرشتگان
          بصيرت نفسانى
     . پاكى روح و تكميل عقل
     . نيل به ثواب و بهشت
      . نگاهدارى از سقوط و لغزش
     . زدودن عادت‏هاى بد
     . فرمان‏روايى بر نفس خويش
      . وصول به مقاصد عالى
     . چيرگى بر نفس و شيطان
          تفاوت بيمارى‏ هاى جسمانى و نفسانى

بخش ششم: راه مبارزه و جهاد
     . دشمن شمردن نفس
     . اخلاص در جهاد با نفس
     . علم و آگاهى در جهاد
     . حساب‏رسى و مراقبت
      . صلابت و قاطعيت
          قهرمان كيست؟
          تأديب نفس وزير
      . غير قابل اعتماد دانستن نفس
     . نگاه بدبينانه به خواهش‏هاى نفسانى
          دورى از اقامه جماعت براى مخالفت با نفس
      . رياضت
          رياضت باطل و نامشروع
          رياضت امام على عليه ‏السلام
     . جريمه و تأديب نفس
     . مذمّت خويش
     . پرهيز از وابستگى‏ هاى دنيايى و مالى
     . ذكر خداى تعالى
          نظارت خدا در خلوت
     . توجه به آثار گناهان
          گناه و سنگدلى
          گناه عامل نابودى
          نزول بلا و گناه
          تأثير گناه بر محيط زندگى
          برخى گناهان زود تأثير
          آثار مخصوص برخى گناهان در دنيا
     . تأثير دوستان و محيط
          هم‏نشين و سلب توفيقات معنوى
          با اين افراد هم‏نشينى نكنيم
     . استعانت از حق تعالى
     . استعانت از معصومان عليهم ‏السلام
      . طلب توفيق از خدا
      . هشيارى در برابر سياست‏ها و ترفندهاى شيطان
          الف) هجوم جمعى از زواياى گوناگون
          ب) دشمن سرسختانه
               ترفندها و حيله ‏هاى شيطان
               حيله ‏ها
                    . تزيين
                    . آرزو سازى
                    . وعده‏ هاى دروغ
               نمونه ‏اى از وعده ‏هاى شيطان
                    الف) ترساندن از فقر
                    ب) دل‏خوشى به مهربانى‏ هاى بى‏ حساب
                    ج) وعده اصلاح و جبران در آينده


بخش هفتم: زيان‏هاى هواپرستى
     . كشانده شدن به نافرمانى خدا
     . سنگدلى
          برخى از عوامل سنگ‏دلى
     . بيماردلى
     . مهر زدن بر قلب

بخش هشتم: جهاد با نفس در عرصه اجتماع
     خدمت‏ رسانى و خيرخواهى
      قضاى حاجت مؤمن بهتر از طواف و اعتكاف
     خدمت به خلق، بهترين عبادت‏ها
     اخلاق حاكمان اسلامى
     توجه به مردم


بخش نهم: پيامبر خدا صلى‏ الله ‏عليه ‏و‏آله اسوه جهاد با نفس
     نمونه ‏اى از آقايى پيامبر صلى‏ الله ‏عليه ‏و‏آله و راحتى مردم با ايشان
     رفتار با جاسوس فريب خورده
     ضوابط، نه روابط
     تمركز قدرت، بدون استبداد
     شرح صدر
     برخورد كريمانه پيامبر صلى‏ الله‏ عليه ‏و‏آله
     برخورد با مرد بيابانى

بخش دهم: اميرمؤمنان على عليه ‏السلام و جهاد با نفس در عرصه اجتماع
     تجويز رانت، با سوابق درخشان
     امام عليه ‏السلام و اشعث بن قيس
     اشعث بن قيس و رشوه دهى
     راز نگرانى على عليه ‏السلام
     حساب‏رسى امام على عليه‏ السلام
     در دست‏رس باشد

كتاب‏نامه