استاد بزرگ اخلاق و عارف ربانی مرحوم آیة اللّه سید علی قاضی طباطبائی رحمهالله درباره عظمت نماز شب میفرماید:
اما نماز شب؛ پس هیچ چاره و گریزی از آن برای مؤمنین نیست. تعجب از کسی که میخواهد به کمال، دست یابد در حالی که برای نماز شب، قیام نمیکند و ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد، مگر به وسیله نماز شب.[1]
همچنین مرحوم آیهاللّه حق شناس قدسسره که از اساتید اخلاق حوزه علمیه تهران بودند در فرازی میگویند:
وقتی که جوان برای نماز شب بلند میشود، اما خوابش میآید و سرش به این طرف و آن طرف میرود، چانهاش پایین میافتد، پروردگار درهای آسمان را باز میکند و خطاب به ملائکه میفرماید: «اُنْظُروا اِلى عَبْدى؛ به بنده من نگاه کنید.» یعنی خداوند علّیِ اعلا افتخار میکند که ببیند این بنده من، کاری را که بر او واجب نکردهام؛ چگونه به جا میآورد. پروردگار میفرماید: من سه چیز به او مرحمت میکنم: اول اینکه موفق به توبهاش میکنم؛ آن هم توبه نصوح و قاطع، دوم اینکه گناهانش را میآمرزم و سوم رزق وسیعی نصیب او میکنم.[2]
مرحوم آیة اللّه بهجت قدسسره نیز شرط بیدارشدن برای نماز شب را نگذراندن اوقات بیداری به غفلت میداند و در یکی از درسهای اخلاق خود میگوید:
این مطلب به یقین ثابت است و خیلیها نیز نقل کردهاند که اگر از حال انسان معلوم شود که میخواهد نماز شب بخواند، بیدارش میکنند، بدون احتیاج به دعاها و آیات معهوده و این بیدار کردن به طرق مختلف است... ما برای اوقات خواب خود افسوس میخوریم که چرا برای نماز شب بیدار نمیشویم در صورتی که اوقات بیداری را به غفلت میگذرانیم! زیرا اگر در بیداری به توجه و بندگی مشغول بودیم، توفیق بیداری شب را نیز برای تهجد و خواندن نافله شب و تلاوت قرآن پیدا میکردیم.[3]
[1]. اسوه عارفان (گفته ها و ناگفته ها در باره مرحوم سیدعلى قاضى طباطبائى).
[2]. آیة اللّه حقشناس، ز ملک تا ملکوت، دفتر اول، ص185 ـ 184.
[3]. محمدحسین رُخشاد، در محضر آیة اللّه بهجت، ج3، ص188.