در بین نمازهاى مستحبى و نوافل، نماز شب از اهمیت فوق العاده ترى برخوردار است؛ به گونهاى که تنها نماز مستحبى که بر قضاى آن نیز تأکید شده همین نماز است؛ یعنى در صورتى که انسان، در وقت آن موفق به انجامش نشود، مستحب است آن را قضا نماید.این نماز مستحبى به قدرى اهمیت دارد که بر شخص پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه وآله، واجب بوده است. در آیه 79 سوره اسراء به این حکم وجوب نماز شب بر پیامبر اشاره شده است:
« وَمِنَ اللَّـیْلِ فَتَهَـجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً »؛
و پاره اى از شب را بدان (نماز شب) بیدار باش که نمازى افزون براى توست، باشد که پروردگارت تو را به جایگاهى ستوده برانگیزد.
البته خواندن نماز شب، توفیقى مى خواهد که آن را هم باید از خدا طلب کرد؛ چرا که گاهى گناهان، سبب محرومیت انسان از این عمل با فضیلت مىشوند. نماز شب با توجه به جایگاه خاصى که دارد همواره مورد مداومت و مواظبت اولیاى الهى بوده است.
در روایات اسلامى آمده که رسول خدا صلى الله علیه وآله چندین مرتبه، حضرت على علیه السلام را به نماز شب سفارش نموده و فرمود:
علیک بصلاة اللیل، علیک بصلاة اللیل، علیک بصلاة اللیل؛[1]
بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب.
و در حدیث دیگرى آمده است که:
شرف المؤمن صلاته باللیل؛[2]
شرف مؤمن به نماز شب اوست.
گذشته از آن، سحرخیزى و استفاده از هواى بامدادان، موجب تندرستى و نشاط انسان مى شود؛ همانگونه که در حدیثى آمده است:
قیام اللیل مصحّة للبدن؛[3]
شب زنده دارى، بدن را تندرست مى کند.
همچنین حضرت على علیه السلام در حدیثى مى فرماید:
شب زندهدارى، مایه سلامت بدن و خشنودى پروردگار و قرار گرفتن در معرض رحمت خدا و چنگ زدن به اخلاق پیامبران است.[4]
[1]. محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج84 ، ص163.
[2]. همان، ص 141.
[3]. حر عاملى، وسائل الشیعه، ج5، ص272.
[4]. محمدى رى شهرى، منتخب میزان الحکمه، ح 3661: «عن علیّ علیه السلام: قیام اللیل مصحّة للبدن، و رضى الرّب و تمسّک بأخلاق النبیّین و تعرّض لرحمته».