پایگاه اطلاع رسانی آیت الله ابراهیم امینی قدس سره

واجبات نماز

واجبات نماز؛ کارهایى است که در نماز باید انجام شود. واجبات نماز، یازده مورد هستند که این واجبات به دو نوعِ رکن و غیر رکن تقسیم مى ‏شوند. کم یا زیاد کردن ارکان نماز؛ چه به عمد باشد و چه به سهو و فراموشى، نماز را باطل مى‏کند. ارکان نماز پنج مورد بوده و شامل: نیت، تکبیره ‏الاحرام، قیام، رکوع و سجود مى‏باشد. بنابراین، واجبات نماز از این قرارند:

1. نیت: نیت به‏ معناى قصد قلبى است و نیازى نیست به زبان آورده شود؛ بلکه به این معناست که نمازگزار با هوشیارى و قصد، نماز را مى‏خواند. نیت در نماز، بسیار مهم است و اگر مثلاً کسى نماز را براى غیر خدا بخواند مانند این است که اصلاً نماز نخوانده است.

2. تکبیرة الإحرام: یعنى گفتن «اللّه اکبر» در اول نماز.

3. قیام: به‏ معناى ایستادن است. البته کسى که نمى‏تواند بایستد، مى‏تواند نشسته یا حتى خوابیده، نماز بخواند.

4. قرائت: در ابتداى رکعت اول و دوم نماز، خواندن سوره فاتحه، واجب است. هم‏چنین واجب است سوره دیگرى به‏طور کامل، پس از سوره فاتحه خوانده شود؛ هر چند اهل سنت، خواندن بخشى از یک سوره را هم کافى مى‏دانند.

5 . رکوع: به ‏معناى خم شدن نمازگزار است به اندازه‏اى که دست‏ها به زانو برسد و یک مرتبه ذکر «سبحان ربى العظیم و بحمده» و یا حداقل سه مرتبه ذکر «سبحان اللّه» گفته شود. بعد از ذکر رکوع، مستقیم مى‏ایستد و مى‏گوید: «سمع اللّه لمن حمده»، سپس به سجده مى‏رود.

6. ذکر: در رکعت سوم و چهارم نماز، مکلف مى‌‏تواند یک مرتبه یا سه مرتبه بگوید: «سبحان اللّه والحمد للّه وَلا إله إلاّ اللّه واللّه أکبر».

7. سجده: یعنى حالتى که نمازگزار پیشانى، کف دست‏ها و سرانگشت شصت پاها را بر زمین مى‌‏گذارد. در سجده نیز باید یک بار ذکر «سبحان ربّی الأعلى و بحمده» و یا حداقل سه مرتبه «سبحان اللّه» گفته شود.

8 . تشهد: به ‏معناى گواهى‏ دادن بر یکتا بودن خدا و پیامبرى حضرت محمد صلى‏‌الله‌‏علیه‌‏و‏آله است. تشهد در رکعت‏هاى زوج و رکعت پایانى، بعد از سجده انجام مى‏شود. بعد از سجده مى‏نشیند و مى‏ گوید: «الحمد للّه، أشهد أن لا إله إلاّ اللّه وحده لا شریک له و أشهد أنّ محمّداً عبده و رسوله. اللّهمّ صلّ على محمّد و آل محمّد».

9. سلام: یعنى درود فرستادن بر پیامبر و خانواده‏اش و برخود و بر سایر بندگان شایسته خدا در پایان نماز. در سلام مى‏گوید: «السلام علیک أیّها النبیّ و رحمة اللّه و برکاته، السلام علینا و على عباد اللّه الصالحین، السلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته».

10. ترتیب: یعنى این‏که کارهاى نماز به ترتیب خودش انجام شود؛ مثلاً سلام نماز پس از تشهد یا سجده بعد از رکوع انجام بگیرد.

11. موالات: یعنى پى در پى بودن اجزاى نماز؛ طورى که بین کارهاى نماز خیلى فاصله نیفتد. بدون تردید، رعایت این واجبات و ارکان در نماز، علاوه بر این‏که شرط صحت آن خواهند بود در تقرّب و نزدیک شدن بنده به خداوند نیز بسیار مؤثر خواهد بود.