بىتردید نمازگزاران این نکته را به خوبى درک کرده اند که نماز، انسان را از فحشا و منکرات باز مى دارد:
« إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الفَحْشاءِ وَالمُنْکَرِ »؛[1]
نماز انسان را از کار زشت و ناپسند باز مى دارد.
چون در نماز، الفاظ و حرکات و رفتارى وجود دارد که دائماً امور نیک را به انسان القا مىکند. اثر بازدارندگى نماز از فحشا و منکرات به قدرى اهمیت دارد که در بعضى از روایات اسلامى، معیار سنجش نماز مقبول و غیر مقبول خوانده شده است. امام صادق علیهالسلام مىفرماید:
کسى که دوست دارد ببیند نمازش مقبول درگاه الهى شده یا نه، باید ببیند آیا این نماز او را از زشتىها و منکرات بازداشته یا نه؟ به همان میزان که بازداشته نمازش قبول است.[2]
البته نهى از فحشا و منکر، سلسله مراتب و درجاتى دارد و هر نمازى به نسبت رعایت شرایطش داراى بعضى از این شرایط است. ممکن نیست کسى نماز بخواند و هیچ گونه اثرى به او نبخشد؛ هر چند نمازش صورى باشد و هر چند آلوده به گناه باشد. البته اینگونه نماز، تأثیرش کم است. در روایتى مىخوانیم که جوانى از انصار، نماز را به پیامبر اقتدا مىکرد، اما آلوده به گناهان زشتى بود. این ماجرا را به رسول خدا صلى الله علیه وآله عرضه داشتند، حضرت فرمود:
سرانجام نمازش روزى او را از این اعمال باز مىدارد.[3]
[1]. عنکبوت، آیه 45.
[2]. محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج16، ص209: قال الصادق علیه السلام: «من أحبّ أن یعلم أقبلت صلاته أم لمتقبل؟ فلینظر هل منعته صلاته عن الفحشاء و المنکر، فبقدر ما منعته قبلت منه».
[3]. همان، ج79، ص198: روی أنّ فتىً من الأنصار کان یصلّی الصلاة مع رسول اللّه صلى الله علیه وآله، و یرتکب الفواحش، فوصف ذلک لرسول اللّه صلى الله علیه وآله فقال: «إنّ صلاته تنهاه یوماً ما فلم یلبث أن تاب».