یکی از نکاتی که در گرایش مسلمانان به سمت مساجد و حضور در برنامههای دینی از اهمیت فوق العادهای برخوردار است، نحوه مدیریت و اجرای شیوههای صحیح جذب افراد به خصوص جوانان و نوجوانان است. بیتردید اگر متولیان، هیئت امنا و امام جماعت مسجدی نتوانند خوب از عهده جذب و برنامهریزی جهت داشتن برنامههای مناسب فرهنگی و مذهبی برآیند آن مسجد از رونق خواهد افتاد و به مرور زمان به ویرانه تبدیل خواهد شد. خداوند متعال در آیه 34 سوره انفال بر این نکته تأکید میفرماید که مدیریت مساجد باید بر عهده افراد پرهیزگار باشد:
« وَهُمْ یَصُدُّونَ عَنِ المَسْجِدِ الحَرامِ وَما کانُوا أَوْلِـیاءَهُ إِنْ أَوْلِـیاؤُهُ إِلاّ المُـتَّـقُونَ »؛
مردم را از مسجدالحرام باز میدارند؛ در حالی که آنها سرپرست آن نیستند، بلکه سرپرست آن، کسی جز پرهیزگاران نیست.
گرچه این حکم درباره مسجد الحرام گفته شده، اما شامل همه کانونهای دینی، مساجد و مراکز مذهبی میشود که متولیان و متصدیان آنها باید از پاکترین، پرهیزگارترین و فعالترین مردم باشند تا این کانونها را پاک و زنده و مراکز تعلیم و تربیت و بیداری و آگاهی قرار دهند؛ همانگونه که در دوران هشت سال جنگ تحمیلی و در دوران مبارزه با رژیم طاغوت، مساجد بهعنوان کانونهای اصلی جذب و خطدهی به مردم؛ مخصوصاً جوانان نقش بهسزایی داشتند. بنابراین، نباید اجازه داد افرادی متصدی مساجد و مراکز فرهنگی شوند که در ذهن، قصد تجارت و سوء استفاده از این مکان مقدس را دارند؛ چرا که اگر مسلمانان همین دستور اسلامی را که در آیه فوق به آن اشاره شد درباره مساجد و کانونهای مذهبی اجرا میکردند، امروزه جوامع اسلامی، شکل و وضعیت دیگری داشت.
بر این اساس و با یک نگاه اجمالی میتوان گفت: مساجد که در طول تاریخ اسلام و در دوران مبارزات برای پیروزی انقلاب اسلامی و حیات پس از انقلاب اسلامی، کارکردهای متنوع و متعددی داشتهاند و مسائل فرهنگی، هنری، دینی، تبلیغی و حتی سیاسی از آنجا هدایت میشده، امروزه به دلیل ضعفهایی که ایجاد شده نمیتوانند آن گونه که شایسته و بایسته است، فعال و تأثیرگذار باشند؛ یعنی به رغم کارکردهای متعدد و متنوعی که مساجد داشته و تأثیرات ارزشمندی که شناخت و استفاده مناسب از این پایگاهها میتواند در سطح جامعه و در میان اقشار مختلف مردم داشته باشد، اما در مواردی این مکانها صرفاً به فضایی تک بعدی و اماکنی تنها برای عبادت و اقامه نماز تبدیل شدهاند و نهایت استفاده از این مکانها فقط برگزاری مراسم ختم و عزاداری در مناسبتهای خاصی چون ایام محرم است و دیگر کارکردهای آنها نادیده گرفته میشوند.