یکی از عوامل مهم خودسازی و تهذیب نفس مراقبت و توجه به نفس است.
انسانی که به سعادت خود می‌اندیشد نمی‌تواند از اخلاق رذیله و بیماریهای نفسانی خویش غافل بماند، بلکه باید همواره مراقب و مواظب نفس خود باشد و ملکات و اخلاق و کردار و حتی افکارش را تحت کنترل و نظارت کامل بگیرد. ما این موضوع را ضمن چند مطلب توضیح می‌دهیم: