اهل دنیا
اما کسی که دنیا را آن‌چنان‌که هست نشناخت، طوری به دنیا و زندگی دنیا
مشغول و سرگرم شد که گویا هدف اصلی آفرینش همین بوده و حساب و کتاب و زندگی واپسینی در کار نیست، اسیر و دلباخته مال‌ومنال و زن و فرزند و جاه و مقام شد، زندگی دنیا را محکم گرفت و بدان شدیدا دل بست و زندگی اخروی و خدا را فراموش کرد، از ارزشهای معنوی چشم پوشید و تأمین خواسته‌های حیوانی و حداکثر بهره‌گیری از لذائذ دنیوی را وجهه همت خویش قرار داد، چنین فردی اهل دنیا محسوب می‌شود. گرچه فقیر و تهیدست و گوشه‌گیر باشد، یا از پذیرفتن هرگونه مسؤولیت اجتماعی اجتناب نماید.
خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «آنها ظاهر حیات دنیا را مىبینند لیکن از آخرت غافل هستند»[118].
و می‌فرماید: «اینان کسانى هستند که زندگى دنیا را در عوض زندگى آخرت خریدار شدند»[119].
و می‌فرماید: «آیا شما به حیات دنیا رضایت دادید؟ در صورتىکه متاع اندکى بیش نیست»[120].
و می‌فرماید: «آنانکه به لقاء ما امید ندارند و به زندگى دنیا دل بسته و دلخوشند و آنهایى که از آیات ما غافلند، همینها هستند که جایگاهشان آتش دوزخ خواهد بود، بواسطه آنچه در این دنیا کسب کردهاند»[121].
حضرت صادق علیه السّلام فرمود: «دورترین حالات انسان به خدا هنگامى است که جز تأمین خواستههاى شکم و عورت هدفى نداشته باشد»[122].
حضرت علی علیه السّلام فرمود: «بر قلبى که شیفته دنیا باشد حرام است که تقوا در آن جایگزین گردد»[123].
باز هم امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: «بسیار بد تجارتى است که دنیا را ثمن (وجه معامله) نفس خود بدانى و دنیا را در عوض آنچه نزد خداست معامله کنى»[124].
اگر از دنیا مذمت شده برای این است که متاع غرور و فریبنده و مشغول‌کننده است. خودش را زیبا و شیرین جلوه می‌دهد، انسان را سرگرم می‌سازد و او را از یاد خدا و تحصیل توشه برای جهان آخرت بازمی‌دارد. از دنیا مذمت شده و نسبت به آن افشاگری بعمل آمده تا انسانها هوشیار باشند و فریب نیرنگهایش را نخورند و خودشان را اسیر و برده و دلباخته نسازند. آنچه مذموم است گرایش به دنیا و فراموش کردن هدف آفرینش و غفلت از حیات جاویدان آخرت است نه نعمتهای خدا.
[118]- یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ- روم/ 7.
[119]- أُولئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْحَیاةَ الدُّنْیا بِالْآخِرَةِ- بقره/ 86.
[120]- أَ رَضِیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الْآخِرَةِ فَما مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِیلٌ- توبه/ 38.
[121]- إِنَّ الَّذِینَ لا یَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ.
أُولئِکَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ- یونس/ 8.
[122]- عن ابیعبد اللّه علیه السّلام قال: ابعد ما یکون العبد من اللّه اذا لم یهمّه الّا بطنه و فرجه- بحار/ ج 73 ص 18.
[123]- قال على( ع): حرام على کل قلب متولّه بالدنیا ان یسکنه التقوى- غرر الحکم/ ص 383.
[124]- قال على علیه السّلام: و لبئس المتجر ان ترى الدنیا لنفسک ثمنا و ممالک عند اللّه عوضأ- نهج البلاغه/ خطبه 32.
*امینى، ابراهیم، خودسازى (تزکیه و تهذیب نفس)، 1جلد، شفق - قم، چاپ: هشتم.