سمینار بین المللی بانیان وحدت اسلامی
کراچی پاکستان 1364
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و الصلواة و السلام علی اشرف الانبیاء المرسلین حبیب اله العالمین ابی القاسم محمد صلی الله علیه و آله و السلام علیکم ایها الاخوه و رحمه الله و برکاته، قال الله تبارک و تعالی فی کتابه الکریم: ( ان هذاه امتکم امه واحده و انا ربکم فاتقون) (1).
اصل ضرورت وحدت امت اسلام امری است ضروری و غیر قابل انکار، گمان نکنم هیچ مسلمان اندیشمندی در این جهت تردید داشته باشد. این خواسته اسلامی است که قرآن و احادیث در این باره تأکید فراوانی دارند از باب نمونه:
( و اعتصموا بحبل الله جمعیا و لا تفرقوا و اذکروا نعمة الله علیکم اذ کنتم اعداء فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخوانا و کنتم علی شفا حفرة من النار فانقذکم منها کذالک یبین الله لکم آیاته لعلکم تهتدون.) (2)
( و اطیعوا الله و رسوله و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم و اصبروا ان الله مع الصابرین) (3).
قال رسول الله صلی الله علیه و اله: «المومن للمومن کالبنیان یشد بعضه بعضا».(4)
یکی از بزرگترین عوامل پیروزی مسلمین صدر اسلام وحدت امت اسلامی بود. امت اسلام در اثر ایمان و اتحاد به آن همه عظمت و قدرت رسید. چنانچه ضعف و انحطاط مسلمین در اثر اختلاف و تفرقه چه ضربه های سهمگینی بر پیکر امت اسلام وارد آمد. امت بزرگ و نیرومند اسلام به ملتهای کوچک وضعیف تبدیل شده در اثر اختلاف بود که کشور بزرگ و نیرومند اندلس از لیست کشورهای اسلامی حذف شد. در اثر اختلاف است که کشور آباد فلسطین نیز از لیست کشورهای اسلامی حذف شد و ساکنین مسلمان آن آواره و در بدر شدند و مسجد اقصی، نخستین قبله مسلمین بدست صهیونیسم افتاد.
در اثر اختلاف و بی تفاوتی مسلمین است که کشور اسلامی افغانستان بوسیله عمال کفر و مارکسیسم اشغال شده و آینده اش روشن نیست. در اثر اختلاف مسلمین و بی تفاوتی آنهاست که اسرائیل غاصب لبنان اسلامی را مورد تجاوز قرار می دهد و آن همه جنایت مرتکب می شود و دولتهای بصورت اسلامی منطقه نه تنها عکس العملی از خویش نشان نمی دهند بلکه عملاًً او را تایید و تشویق می کنند. در اثر اختلاف و نا آگاهی مسملین است که استعمارگران شرق و غرب بر کشورهای اسلامی سلطه یافته تمام شئون اقتصادی و فرهنگی آنها را قبضه نموده اند. و منابع طبیعی و ذخائر خدادادی آنها را بغارت می برند و مردمانش را در فقر و استضعاف و عقب ماندگی نگه می دارند.
مسلمانان در جهان از موقعیت بسیار ممتازی برخوردارند، جمعیت مسلمین بالغ بر یک میلیارد می شود و در بخشی از حساسترین و ثروتمندترین مناطق جهان زندگی می کنند از لحاظ منابع طبیعی در شرائط بسیار خوبی هستند. از لحاظ موقعیت استراتژیکی در حساسترین مناطق جهان زندگی می کنند، از لحاظ تاریخ و تمدن و هنر و علم و دانش سابقه بسیار درخشانی دارند، بالاتر از همه این که دارای دینی همانند اسلام و کتابی همانند قرآن کریم می باشند که می توانند جهان انسانیت را به سعادت و کمال رهنمون گردد با چنین وضعی ایا ننگ نیست که یک میلیارد مسلمان، اسیر سه میلیون صهیونیست باشند. اری سه میلیون صهیونیست اگر چه اختلاف عقیده دارند متحد هستند و یک پارچه در برابر جهان اسلام صف کشیده اند. اما کشورهای اسلامی به عوض این که از مسلمانان حمایت کنند و با دشمن مشترک بجنگند، با خودشان در جنگ و ستیزند. بلکه برای تامین منافع استعمار گران و برای سرکوب کردن ندای اسلام خواهی ، بسیج می شوند و بیاری استکبار جهانی می شتابند.
بر اندیشمندان پوشیده نیست که استکبار شرق و غرب برای محو و نابودی کامل اسلام متحد شده اند و برای اسلام زدائی نقشه ها و طرح ها کشیده اند و سرمایه گذاری فراوانی کرده اند. اوضاع اسفناک کشورهای آفریقا دل هر مسلمان متعهدی را می لرزاند.
با توجه به چنین اوضاعی مسأله وحدت مسلمین و تهیه مقدمات یک قیام همگانی بر علیه کفر و استکبار جهانی یکی از مسائل بسیار قوی و ضروری جهانی اسلام به شمار می رود ضرورتی ایجاب می کند که هر چه سریعتر و جدی تر در راه ایجاد وحدت اسلامی تلاش کنیم . سعی کردن در راه وحت اسلامی هم یک وظیفه دینی است هم یک تدبیر سیاسی. اگر وحدت امت اسلامی ضرورت دارد چه عاملی بهتر از اسلام می تواند موجب وحدت باشد.
اما مشکل اساسی این است که چگونه می توانیم امت واحد اسلام را که با نقشه ها و توطئه های شوم استعمارگران پراکنده شده اند دوباره متحد سازیم. استعمار گران با تفسیر غلطی که از وحدت در بین مسلمین القاء کرده اند تحقق آن را امری غیر ممکن جلوه می دهند و بدین وسیله حتی دانشمندان خیر اندیش را نیز مأیوس ساخته اند.
می گویند: شیعیان علی بن ابی طالب را خلیفه بلا فصل پیامبر می دانند و دارای فقه مخصوصی هستند در صورتی که اهل سنت علی را خلیفه چهارم می دانند و برای خودشان فقه مخصوصی دارند. و هیچ یک از انها حاضر نیستند دست از عقیده و فقه مخصوص خویش بردارند. با توجه به این اختلافف وحدت امت اسلامی چگونه امکان پذیر است؟
و هم چنین اختلافات عقیده ای و فقهی که در بین مذاهب اربعه وجود دارد از موانع وحت کامل بشمار می رود. می گویند: مسلمین جهان دارای یک عقیده و یک فقه نیستند تا وحدت اسلامی امکان پذیر باشد. دشمنان اسلام که از قدرت وحدت اسلامی بیمناکند ، همواره بر اختلافات مذهبی دامن می زنند و بدبینی و تفرقه به وجود می آورند.
بنابراین لازم است قبلا وحدت اسلامی را تفسیر کنیم تا ببینم تحقق آن امکان پذیر هست یا نه؟ و به چه وسیله ای می توان بدان رسید. در این جا باید به دو نکته اشاره کنیم :
اول: در عین حال که در بین مذاهب مختلف اسلام از لحاظ عقیده وفقه اختلافاتی وجود دارد لیکن مشترکات فراوانی هم دارند. همه مسلمانند، خدای واحد را می پرستند، به معاد و نبوت حضرت محمد ایمان دارند. قرآن کتاب دینی آنان یکی است، همه به سوی یک قبله نماز می خوانند و روزه و حج بیت الله و جهاد و امر به معروف و نهی از منکر را واجب می دانند. البته در بعض موارد جزئی هم با یکدیگر اختلاف نظر دارند لیکن چندان زیاد نیست. و اختلافات در حدی نیست که وحدت امت اسلامی را غیر ممکن سازد.
دوم: مقصود از وحدت این نیست که از عقیده و فقه مخصوص خودشان دست بردارند و تابع دیگری گردند. این امر به این سادگی امکان پذیر نیست. بلکه این نیست که هدف اصلی خودشان را تشخیص دهند و برای رسیدن بدان هدف مشترک نیروهای پراکنده خویش را به سوی آن هدف بسیج سازند و در این باره تعاون و همکاری نمایند. مهمترین هدف مشترک همه مسلمین دفاع از قرآن و اسلام و سعی و جهاد در راه گسترش و توسعه اسلام و حفظ موجودیت امت اسلام می باشد.
بعض مسئوولین ایران در تفسیر وحدت می گویند:
«ما هیچ وقت به برادران شافعی مذهب نگفتیم که دست از فقه خودتان بردارید و هم چنین حنفیها، و شما هم از ما توقع نداشته باشید که فقه جعفر بن محمد را کنار بگذاریم و به فقه ابو حنیفه عمل کنیم. لکین می گوئیم: ما همه مسلمانیم قرآن را قبول داریم و تابع یک مکتبیم. بائید برای رضای خدای جنگ شیعه و سنی، عرب و عجم ، ترک و بلوچ، را دور بریزیم. هر کس به فقه خودش عمل کند لیکن همه با هم به صورت یک مشت آهنین بر علیه کفار و استعمار گران و عمال آنها جهاد کنیم».
برادران ما هم مسلمانیم، استقلال و عظمت ما در گرو اسلام است. دشمنان اسلام برای محو کامل اسلام و به بند کشیدن مسلمین متحد شده اند. آنها از اسلام وحشت دارند و می خواهند نور اسلام را خاموش سازند. بیایید از قرآن و اسلام و استقلال و شرف خویش دفاع کنیم و به صورت یک امت واحد و نیرومند در برابر استکبار شرق و غرب بایستیم. و راه سلطه و نفوذ آنان را ببندیم و دستشان را بر کشورهای اسلامی کوتاه کنیم . که خداوند در قرآن می فرماید:
(و لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا) (5).
ما با الهام از قرآن کریم می گوییم: یهود و نصاری و مارکسیستهای ملحد، دشمن اسلام و مسلمین هستند و می خواهند نور اسلام را خاموش کنند مسلمین را به بند بکشند، فریب ظاهر سازیهای آنان را نخورید و دست دوستی و اتحاد به سویشان دراز نکنید. خدا در قرآن می فرماید:
(یا ایها الذین آمنوا لا تتخذوا الیهود و النصاری اولیاء بعضهم اولیاء بعض و من یتولهم منکم فانه منهم ان الله لا یهدی القوم الظالمین فتری الذین فی قلوبهم مرض یسارعون فیهم یقولون نخشی ان تصیبنا دائره فعسی الله ان یاتی بالفتح او امر من عنده فیصبحوا علی ما اسروا فی انفسهم نادمین) (6)
و می فرماید : (یا ایها الذین آمنوا لا تتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا و لعبا من الذین اوتو الکتاب من قبلکم و الکفار اولیاء و اتقوا الله ان کنتم مومنین .) (7)
و می فرماید: ( یا ایها الذین آمنوا لا تتخذوا الکافرین اولیائ من دون المومنین اتریدون ان تجعلوا لله علیکم سلطانا مبینا) (8)
ما می گوییم: ما همه مسلمانیم و برادر، و قرآن همه ما را برادر می داند_ ( انما المومنون اخوه) _ بیایید دست برادری به یکدیگر بدهیم و در راه استقلال و عظمت اسلامی خویش جهاد کنیم و با دشمنان مشترک بجنگیم. بیاید با صهیونیسم جهانی مبارزه کنیم و اسرائیل غاصب و این جرثومه فساد را از سرزمین اسلامی فلسطین برانیم، بیاید مسجد اقصی و نخستین قبله مسلمین را از چنگال صهیونیسم غاصب خارج سازیم، بیاید به استغاثه افغانستان اسلامی لبیک بگوییم و برای نجات آن کشور اسلامی از چنگال کفار ملحد متحد شویم. بیائید بیاری مسلمین غیور و ایثار گر و مجاهد لبنان اسلامی بشتابیم و صهیونیسم غاصب را از سرزمین اسلامی برانیم.
این است معنای اتحاد که با اختلافات مختصر عقیده ای و فقهی ناسازگار نیست. دشمنان اسلام با آن همه اختلاف سلیقه و عقیده ای که در بین شان وجود دارد در برابر اسلام متحد شده اند، شما چگونه نمی توانید در برابر دشمن مشترک متحد شوید؟ آیا فکر می کنید در بین یهود و نصاری اختلاف عقیده نیست؟ آیا در مذاهب مختلف مسیحیان و یهودیان اختلاف نیست؟ آیا در بین استعمار سرمایه داری غرب و استعمار کمونیسم شرق اختلاف وجود ندارد؟ چرا اختلاف دارند فراوان هم دارند لیکن همه انها در برابر اسلام و مسلمین متحد شده آند. ایا مسلمین نمی توانند اختلافات جزیی را نادیده بگیرند و در برابر دشمن مشترک و برای دفاع از موجودیت و استقلال خویش متحد گردند؟
چرا می توانیم و خوب هم می توانیم لیکن این حرکت حیاتی به وسیله چه کسانی باید شروع و رهبری شود؟ و چه کسانی در این میان بزرگترین مسئولیت را بر دوش دارند؟ البته مسئولیت همگانی است لیکن علماء و خطباء و فقها و نویسندگان، مسئولیت بزرگتری را بر عهد دارند. بر علمای اسلام که وارثین پیامبر هستند لازم است که موقعیت حساس جهان اسلام و نقشه ها و توطئه های شوم دشمنان را دریابند. با عوامل تفرقه و اختلاف به طور جدی مبارزه نمایند. نقشه های شوم دشمنان را دریابند. با عوامل تفرقه و اختلاف به طور جدی مبارزه نمایند. نقشه های شوم دشمنان را برای مسلممین باز گو کنند، و آنها را برای مبازه با شرک و کفر و استکبار جهانی بسیج سازند. ارزشهای فراموش شده اسلامی را از قبیل: جهاد، دفاع، امر به معروف، نهی از منکر، مبارزه با ظلم و ستم، عدالتخواهی ، ایثار، شهادت، در بین مردم بالاخص جوانان حیا کنند. و همه را به سوی هدف واحد متوجه سازند. آری علمای دین هستند که می توانند منادیان وحدت امت اسلامی باشند و ملتهای پراکنده اسلامی را تحت لوای نیرومند توحید گرد آورند و از نیروی ایمان مردم برای تجدید حیات و عظمت اسلام مدد بگیرند.
حسین بن علی علیه السلام از رسول خدا نقل کرده که فرمود : (من رای سلطانا جائرا مستحلا لحرم الله ناکثالعهد الله مخالفا لسنه رسول الله یعمل فی عباد الله بالاثم و العدوان فلم یغیرعلیه بفعل و لا قول کان حقا علی الله ان یدخله مدخله ) .(9)
حسین بن علی علیه السلام در این باره می فرماید : (ذالک بان مجاری الامور و الاحکام علی ایدی العلماء بالله الامناء علی حلاله و حرامه فانتم المسلوبون تلک المنزله و ما سلبتم ذالک الا بتفرقکم عن الحق و اختلافکم فی السنة بعد البینة الواضحه ولو صبرتم علی الاذی و تحملتم المؤونة فی ذات الله کانت امورالله علیکم ترد و عنکم تصدر و الیکم ترجع ولکنکم مکنتم الظلمة من منزلتکم و استسلمتم امور الله فی ایدیهم یعملون بالشبهات و یسیرون فی الشهوات سلطهم علی ذالک فرارکم من الموت و اعجابکم بالحیاة التی هی مفارقتکم فاسلمتم لضعفاء فی ایدیهم فمن بین مستعبد مقهور و بین مستضعف علی معیشتهم مغلوب یتقلبون فی الملک بآرائهم و یستشعرون الخزی باهوائهم اقتداء بالاشرار و جراءة علی الجبار) (10)
این حدیث از امیر المؤمنین علیه السلام نیزنقل شده است.
رهبر کبیرانقلاب اسلامی ایران امام خمینی در این رابطه می گوید:
(ازمساجد و خطبه های نماز جمعه برای بیدار کردن مسلمین استفاده کنید. فقط نماز و روزه را نگوئید ، اسلام دینی است جامع و کامل ، مسائل سیاسی واجتماعی اسلام را مانند جهاد و دفاع و امر به معروف و نهی از منکر ، نیز بگوئید برعلیه دشمنان اسلام و عمال آنها افشاگری کنید. بگوئید و نترسید، مردم با شما هستند، خدا با شما است. از قدرت ایمان مردم استفاده کنید. از اسلام و قرآن و مظلومین دفاع کنید. تا خدا شما را یاری کند. (ان تنصر الله ینصرکم و یثبت اقدامکم) . نترسید بگذارید نماز جمعه و جماعت شما را تعطیل کنند. اگر زندان رفتید یا تبعید شدید مردم ساکت نمی نشینند. نهضت شما اوج می گیرد. منتظر نباشید اسلحه را پیدا کنید . مصالح مسلمین را بگوئید تا به قدرت برسید. بر خدا توکل نمائید و انجام وظیفه کنید. نگوئید: نمی توانیم، می توانید. اسلام باید به دست شما به قدرت برسد . دشمنان اسلام می خواهند نور اسلام را خاموش سازند شما نگذارید . آمریکا و شوروی و فرانسه و دیگران با ایران جنگ ندارند با اسلام جنگ دارند . آنها از قدرت اسلام می ترسند، ایران را بهانه کرده اند شما هم برای خدا قیام کنید و از علمای ایران درس بگیرید. آنها گفتند و نوشتند و به زندان و تبعید رفتند تا به قدرت رسیدند.مردم ایمان دارند و اسلام و قرآن را می خواهند، از نیروی ایمان مردم استفاده کنید).
آری علمای اسلامند که می توانند با عوامل اختلاف و تفرقه مانند ملی گرائی ، قومیت، اختلافات نژادی، اختلافات زبانی، اختلافات رنگی، اختلافات مذهبی ، اختلافات کشوری، اختلافات طائفه گی، بجنگند و همه مسلمین را به سوی یک هدف یعنی دفاع از اسلام و قرآن و مبارزه با ظلم و ستم متوجه سازند.
با کمال تاسف باید بگویم که بعضی از روحانی نماها نه تنها عامل اتحاد نیستند بلکه از بزرگترین عوامل تفرقه و اختلاف می باشند و حقائق اصیل اسلام را به نفع دشمنان اسلام وعمال آنها تاویل و توجیه می نمایند. و بر شماست که بر علیه آنان نیز افشاگری کنید و آنها را رسوا و مفتضح سازید.
جمهوری اسلامی ایران بدلیل طرح شعار وحدت ، و احیای ارزشهای فراموش شده اسلام، و شعار نه شرقی نه غربی بلکه جمهوری اسلامی، و بسیج همگانی مردم در برابر قدرتهای طاغوتی شرق و غرب ، مورد تهاجم قدرتها بزرگ شرق و غرب قرار گرفت. دشمنان اسلام از احیای وحدت اسلامی و زنده شدن ارزشهای اصیل اسلام به خشم و وحشت افتادند و برای سرکوب ساختن آن متحد شدند و در انجام این مهم از عمالشان در منطقه استفاده نمودند . متاسفانه سران بعض دول اسلامی هم به منظور جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی و تثبیت پایه های آن ، دعوت دشمنان اسام و قرآن را لبیک گفتند، و هر کسی به مقدار توانش در این راه تلاش کرد. حمله صدام به ایران اسلامی ، حمله به ایران و حکومت شیعه نیست، بلکه حمله به اسلام و قرآن است. مگر ایران با عراق جنگ و نزاع داشت؟ چطور شده صدام به حکومت طاغوتی شاه به ایران حمله نکرداما به مجرد اعلام جمهوری اسلامی به ایران حمله کرد و بخش عظیمی از کشور ایران را اشغال نمود. و برای کمک به صدام تمام قدرتهای شرق و غرب و عمال آنها در منطقه متحد شدند. مگر ایران جز اسلام خواهی جرم دیگری داشت ؟ آری دشمنان اسلام از احیای ارزشهای اصیل اسلامی به وحشت افتادند و منافعشان را در خطر دیدند و به همین جهت با تمام قدرت در برابرش ایستادند، و جنگ ناخواسته را به ما تحمیل کردند. و اکنون از غلبه بر سپاهیان نیرومند اسلام مایوس گشته اند تلاش می کنند که صلح را به ما تحمیل نمایند .تا بدین وسیله صدام جنایتکار و بزرگترین عاملشان را هم چنان در راس قدرت باقی بدارند.
اما ملت قهرمان و شهید پرور ایران، به رهبریهای امام خمینی ، و با الهام گرفتن از قرآن و سیره رسول اکرم راه خویش را یافته و تصمیم گرفته که با تکیه به نیروی ایمان و سلاح نیرومند الله اکبر تا آخرین توان خویش در برابر قدرتهای استکباری شرق و غرب و دشمنان اسلام ایستادگی کند و از قرآن و اسلام دفاع نماید و به سیاست نه شرقی و نه غربی بلکه جمهوری اسلامی و به شعار وحدت امت اسلام هم چنان ادامه دهد تا به پیروزی نهایی و تحقق نصر الهی نائل گردد. ( ان تنصروا الله ینصرکم و یثبت اقدامکم) و السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
(1) مؤمنون 52.
(2) آل عمران 103.
(3) انفال 46.
(4) صحیح مسلم ، ج 4 ص 1999.
(5) نساء 141.
(6) مائده 51 _ 52.
(7) مائده 57 .
(8) نساء 144.
(9) الکامل فی التاریخ ج 4 ص 48 - چاپ بیروت سال 1385 هجری
(10) تحت العقول ص 242.