فصل پنجم اخلاق
اخلاق
صفات خوب و صفات بد را اخلاق می‌نامند. صفات خوب صفاتی هستند که سبب کمال و فضیلت نفس می‌شوند؛ مانند: عدالت، تواضع، اعتماد بر خدا، بردباری، خوشبینی، خیرخواهی، راستی، امانتداری، راضی بودن به رضای خدا، شکر خدا، خوش‌اخلاقی، قناعت، سخاوت، شجاعت، غیرت در دین، غیرت ناموس، انصاف، صله رحم، احسان به پدر و مادر، خوش‌رفتاری با همسایگان، خوش‌رفتاری با مردم، مراقب احوال‌نفس، محبت خدا، بر هر مسلمانی لازم است، صفات و اخلاق نیک را بشناسد و سعی و جدیت کند تا دارای آن صفات شود.
اخلاق بد صفاتی هستند که سبب نقصان و انحطاط نفس می‌شوند، مانند: تکبر، خودبینی، خودستایی، ستمکاری، بی‌اعتمادی بر خدا، بی‌صبری، بدبینی، بدخواهی، نادرستی، راضی نبودن از خدا، حسد، ناسپاسی، سخن‌چینی، کینه‌توزی، غضب، بداخلاقی، حرص، طمع، بخل، ریاکاری، دورویی، خیانت، اسراف، بی‌غیرتی در دین و ناموس، بی‌انصافی، ترک صله رحم، آزار پدر و مادر، آزار همسایگان، بدرفتاری با مردم، حبِّ جاه، عیب‌جویی، سعایت، تملق‌گویی، آرزوهای دراز.
بر هر مسلمانی لازم است، اخلاق زشت را بشناسد و کوشش کند که آن‌ها را از نفس خودش دور گرداند. اگر می‌خواهیم سعادتمند شویم، باید از نفس خود کاملًا مراقبت کنیم، دستورات اخلاقی اسلامی را به کار بندیم، نفس خود را از صفات زشت و اخلاق بد پاک نماییم، با اخلاق نیک و صفات عالی زینت دهیم. دستورات اخلاقی یکی از بخش‌های مهم اسلام است، اسلام به موضوعات اخلاقی خیلی توجه داشته است.
پیغمبر اسلام، جهاد با نفس را جهاد اکبر می‌داند.[1] رسول خدا فرمود: من مبعوث شدم تا اخلاق نیک را در مردم تکمیل کنم.[2] چون تمام کارهای انسان از صفات نفسانی سرچشمه می‌گیرند، باید در مرتبه اول، در اصلاح نفس، کوشش نمود.
*آیت الله ابراهیم امینى، همه باید بدانند، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: 25، 1390
[1]. وسائل الشیعه، کتاب جهاد، ص 122
[2]. فیض کاشانى، محجة البیضاء، ج 2، ص 312