پیش‌گفتار
پیروزی انقلاب اسلامی ایران یک حادثه فوق‌العاده و از معجزات تاریخ به‌شمار می‌رود. انقلابی بود اسلامی و مردمی که با نیروی ایمان، و بدون توسل به سلاح و کمک‌های خارجی، به پیروزی رسید. بدین وسیله قدرت و عظمت ایمان و نیروی مردمی در معرض دید جهانیان قرار گرفت. عملاً به اثبات رسید که با احیای تفکرات اسلامی می‌توان توده‌های پراکنده مردمی را متحد ساخت و در برابر نیروهای شیطانی و طاغوتی کفر و استکبار جهانی بسیج نمود و به پیروزی رسید. تحولی در افکار مردم ایران به‌وجود آمد، و به سوی اسلام گرایش یافتند. همگان به‌ویژه نسل جوان و تحصیل‌کرده، برای شناخت اسلام ناب و حرکت‌آفرین و زندگی‌ساز به سوی علمای دین و حوزه‌های علوم اسلامی توجه پیدا کردند. در همه ابعاد گوناگون زندگی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، نظامی و حتی بهداشتی و هنری در جست‌وجوی نظرهای اسلام بودند. در حلّ همه مشکلات در آغاز، نظر اسلام را جویا می‌شدند. چه خاطرات خوش و زیبایی که از آن زمان داریم. موج عظیم و نورانی اسلام‌گرایی بعد از زمانی کوتاه از مرزهای ایران اسلامی گذشت و افکار مسلمانان جهان را به سوی خویش معطوف ساخت. مسلمانان بعد از یک دوران طولانی غفلت و از خودبیگانگی به خود آمدند و هویت اسلامی خویشتن را بازیافتند.
موج نورانی اسلام‌گرایی که از فطرت انسان‌ها سرچشمه می‌گیرد، هر روز توسعه می‌یابد و در جهان گسترده‌تر می‌شود و دل‌های بیشتری را به سوی خود معطوف می‌سازد. شما خود شاهد گسترش آن هستید و آثار آن‌را در کشورهای مختلف اسلامی، بلکه کشورهای غیر اسلامی مشاهده می‌کنید. و از همین طریق افکار غیرمسلمانان نیز به سوی اسلام معطوف شده و به اسلام گرایش می‌یابند. بیداری دینی و گرایش‌های شدید اسلامی (اصول‌گرایی) را در این مقطع حساس تاریخ، می‌توان یکی از موهبت‌های بزرگ الهی دانست که تحقق وعده الهی: « هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَـهُ بِالْهُدی وَدِینِ الحَـقِّ لِـیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کلِّهِ » را نوید می‌دهد.
در اثر این بیداری دینی، مسلمانان جهان و حتی بسیاری از غیرمسلمانان، به شناخت اسلام اصیل و ارزش‌های آن شدیدا علاقه‌مند هستند. خواستار شناخت اسلامی هستند که عزت و قدرت و عظمت و آرامش می‌دهد و پاسخ‌گوی مشکلات گوناگون زندگی است. و سعادت دنیوی و اخروی انسان را تأمین می‌کند.
در این مقطع حساس تاریخ، علمای دین و اسلام‌شناسان راستین وظیفه دارند از این فرصت طلایی بهره بگیرند و برای معرفی اسلام اصیل و ارزش‌های آن همت گمارند. معارف و حقایق نورانی، و دستورهای حیات‌بخش و زندگی‌ساز، و ارزش‌های والای اخلاقی و اجتماعی اسلام را از منابع غنی اسلام استخراج کنند، و به زبان روز و در سطوح مختلف تدوین کنند و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند.
این کار فرهنگی و اسلام‌شناسی در سه سطح باید انجام بگیرد:
اول: تألیف یک دوره فشرده و ساده اسلام‌شناسی، در سطح کودکان و با توجه به سنین و نیازها و طرز تفکر آن‌ها.
دوم: تدوین یک دوره اسلام‌شناسی، در سطح متوسط و به زبان ساده، برای نوجوانان و جوانان و بر طبق نیاز آن‌ها و برای توده مردم که نیاز به شناخت اسلام در سطح متوسط دارند.
سوم: بررسی و تحقیق عمیق در مسائل گوناگون عقیدتی، عبادی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حکومتی اسلام به طور دقیق و گسترده و تألیف آن‌ها، برای اهل تحقیق و قشر تحصیل‌کرده و دانشمند.
نوع سوم، نیاز به بحث‌های تخصصی و گسترده و تألیفات متعدد و متنوع دارد. که خوش‌بختانه در این مرحله تحقیقاتی پراکنده و متنوع انجام گرفته و کتاب‌هایی تدوین شده است، ولی کافی و به مقدار نیاز نیست، هنوز بسیاری از مسائل اسلامی نیاز به تحقیق و تألیف دارد. امیدواریم با همت و کوشش اسلام‌شناسان راستین این نیاز تدریجا مرتفع شود. گرچه تا حدی دیر شده ولی باز هم نباید این فرصت گران‌بها را از دست داد.
کتاب حاضر در سطح متوسط و برای قشر جوان و اسلام‌شناسان در سطح متوسط تألیف شده است. در این کتاب مسائل مهم و گوناگون اسلامی به صورت کلی و فشرده بررسی شده که برای آشنایی ابتدایی با اسلام مفید است و می‌توان آن‌را به عنوان مقدمه‌ای بر اسلام‌شناسی عرضه کرد. در تدوین کتاب نکات زیر رعایت شده است:
1. مطالب کتاب استدلالی است و برای اثبات آن‌ها از ادله عقلی و آیات و احادیث استفاده شده است.
2. از نقل مطالب ضعیف و بی‌پایه خودداری شده است.
3. سعی شده ساده و برای همگان قابل فهم باشد.
4. به مسائلی اشاره شده که دانستن آن‌ها برای یک مسلمان ضرورت دارد.
5 . مطالب کتاب به صورت درسی تنظیم شده و در آخر هر درس سؤال‌های مهم مطرح شده تا به حفظ مطالب کمک کند و برای تدریس و امتحان مناسب باشد.
6. جهت اجتناب از تطویل، مسائل امامت و حکومت در این کتاب نیامده، و در تألیف جداگانه‌ای در مجموعه «جوان و باورها» با نام «امامت و امامان» آورده‌ایم.
7. مسائل کتاب به صورت نبوت خاصه و در محور مسائل کلی مربوط به اسلام تدوین شده است.
8 . مطالب کتاب به گونه‌ای تنظیم شده که برای ترجمه و نشر در خارج مناسب باشد.
مجموع مسائل کتاب به هفت مورد تقسیم، و در هشت بخش تدوین شده است.
بخش اوّل: پیامبر اسلام و ادله نبوت او.
بخش دوم: خاتمیت پیامبر اسلام.
بخش سوم: بعثت پیامبر و نزول قرآن.
بخش چهارم: اسلام و ایمان و برخی ویژگی‌های امت اسلام.
بخش پنجم: انسان و مسئولیت‌های او.
بخش ششم: تکالیف و احکام و منابع آن‌ها.
بخش هفتم: اصول و فروع دین.
بخش هشتم: حقوق زن در اسلام.
ابراهیم امینی
تابستان 1393