شرح کوتاهی از زندگی مؤلف
ابوالاعلی مودودی از چهره های روشنفکر و تأثیرگذار و فعال جهان اسلام است. وی در شهر «اورنگ» هندوستان در خانواده‌ای متدین به دنیا آمد. در آغاز جوانی با زبان و ادبیات عربی آشنا شد و به تحصیل علوم دینی مانند تفسیر، حدیث، فقه و اصول و تاریخ اسلام پرداخت. وی در مسئولیتهای مختلف، ازجمله مدیریت ماهنامۀ ترجمان القرآن به طور جدی انجام وظیفه میکرد.
او مسلمانی انقلابی و در نشر معارف اسلام کوشا بود و به همین سبب، دولت‌های وقت به او حساس بودند. در سال 1322، به دنبال فعالیت‌هایش در اشاعه فرهنگ اسلامی بازداشت شد و نوزده ماه زندانی بود. سپس بر اثر فشار افکار عمومی آزاد شد. وی هم‌چنان به فعالیت‌های دینی خود ادامه میداد تا این‌که دوباره بازداشت و به اعدام محکوم شد، ولی مجدداً بر اثر فشار افکار عمومی، حکم اعدام او به حبس ابد تخفیف یافت و پس از دو سال آزاد شد.
ابوالاعلی مودودی ازجمله متفکران اهل سنت بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران از این نهضت پرشکوه حمایت کرد، چرا که آرمان‌های خود را در آن می‌دید. وی سرانجام در 31 شهریور 1358 شمسی وفات کرد.
دانشمند مذکور بیش از 140 جلد کتاب در زمینههای دینی، علمی، عقیدتی، انقلابی و اقتصادی نگاشته که اغلب آن‌ها به زبان‌های دیگر ترجمه شده است. از آثار او میتوان به کتابهای زیر اشاره کرد:
دین الحق، الجهاد فی سبیل الله، الاخلاق الاجتماعیه، نحن و الحضارة الغربیة(کتاب حاضر)، الحضارة الاسلامیة، اسس الاقتصاد، نظریة الاسلام السیاسیة، کیف تقام الحکومة الاسلامیة، الاسس الاسلامیة، اسس الدستور الاسلامی، منهاج الانقلاب الاسلامی.
سید ابوالاعلی مودودی، اسلام شناسیِ متعصب بود و به اسلام راستین عقیده داشت و از وضع نابه‌سامان جهان اسلام و خودباختگی مسلمانان دربرابر تمدن غرب رنج میبرد و در تألیفات و سخنرانیهایش از این وضعیت، اظهار تأسف میکرد.
او عقیده داشت تمدن غرب نیز مانند دیگر تمدن‌ها در معرض ضعف و اضمحلال است و درنهایت، سقوط خواهد کرد. مسلمانان نیز میتوانند به تمدن و قدرت صدر اسلام بازگردند و همانند گذشته جهانیان را تحت تأثیر خود قرار دهند؛ به شرط این‌که به خود آیند و اسلام راستین را بشناسند و آن را احیا کنند. به وحدت امت اسلام بنگرند و از تفرقه و پراکندگی و افراط‌گرایی ـ که یکی از توطئه های دشمنان است ـ جداً اجتناب ورزند. او تحقق این امر مهم را امکانپذیر میدانست، به شرط این‌که مسلمانان بخواهند و برای آن، هوشمندانه بکوشند. وی نقش علمای دین و دانشگاهیان را بسیار مهم و سرنوشتساز میدانست.
مهم‌ترین اندیشه‌های مودودی
1. ترویج اسلام راستین در میان مسلمانان و جهانیان؛
2. آشناسازی مسلمین با عقاید صحیح اسلامی و مبارزه با عقاید باطل و انحرافی؛
3. معرفی اسلام راستین و تبیین حدود آزادی‌های فردی و اجتماعی در اسلام؛
4. ضرورت وحدت امت اسلام و مبارزه با تفرقه افکنی دشمنان؛
5. ضرورت اشاعۀ فرهنگ جهاد در بُعد فرهنگی، علمی، اقتصادی، اخلاقی و...؛
6. وجوب تلاش برای احیای حکومت اسلامی در جهان و سعی در تفهیم آن به مسلمانان.
مودودی از اوضاع نابه‌سامان جهانی و گسترش ظلم و بیدادگری ستمگران و محرومیت طبقات زحمت‌کش و فقیر مردم رنج میبرد، ولی این وضع نابه‌سامان را همیشگی نمی‌دانست و عقیده داشت، سرانجام روزی حق بر باطل غلبه خواهد کرد و عدل و داد در جهان گسترش خواهد یافت.
این قیام مهم و سرنوشت ساز جهانی به دست مردم ستمدیدۀ جهان به وقوع خواهد پیوست که رهبری آن را یکی از فرزندان پیامبر اعظم اسلام برعهده خواهد داشت که مهدی# نامیده میشود و این عقیده را از احادیث فراوانی که در منابع شیعه و اهل سنت آمده استفاده میکرد؛ هرچند او مهدی را شخصی نمی‌دانست که در زمان معیّنی متولد شده و اکنون از دیدهها غایب است ـ چنان‌که شیعیان بدان عقیده دارند ـ بلکه به مهدیِ نوعی عقیده داشت که هرگاه اوضاع زمانه مساعد گشت، قیام خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد خواهد نمود.[1]
چاپ جدید این اثر را به مؤسسه بوستان کتاب واگذار کردم، از همین رو لازم میدانم از تلاشهای مسئولان و کارکنان فنی این مؤسسه که در چاپ منقّح و پاکیزۀ آن تلاش وافر نمودند تشکر کنم و توفیقات ایشان را از خداوند منّان مسئلت نمایم.
قم ـ ابراهیم امینی
شهریور 1395
