سرآغاز


بسم ‏اللَّه الرحمن الرحيم‏

اين جهان خودبه ‏خود به وجود نيامده بلكه خالقى‏‌ دانا و حكيم دارد كه آن را با علم، قدرت، اراده و از روى‏‌ حكمت آفريده است و هيچ گاه كار لغو و عبث انجام نمى‏‌دهد.
آفرينش انسان و جهان نيز بيهوده و عبث نيست. انسان به اين جهان نيامده تا مدتى‏‌ كوتاه زندگى‏‌ كند، بخورد، بياشامد و شهوت‏رانى‏‌ كند آن‏گاه بميرد و نابود شود. بلكه خداوند حكيم در آفريدن انسان هدفى‏‌ بس عالى‏‌ داشته است. انسان آفريده شده است تا با ايمان، عمل صالح و اخلاق نيك، نفس خويش را پرورش دهد و براى‏‌ زندگى‏‌ زيبا و دائمى‏‌ در جهان آخرت آماده گرداند. بنابراين انسان با مردن نابود نمى‏‌شود بلكه از اين جهان به سراى‏‌ آخرت انتقال مى‏‌يابد. در آن جهان نتيجه كامل اعمال خود را خواهد ديد؛ انسان‏هاى‏‌ خوب و نيكوكار، پاداش نيك خواهند داشت و با نفسى‏‌ كامل و نورانى‏‌ در بهشت برين تا ابد زندگى‏‌ مى‏‌كنند و از انواع نعمت‏هاى‏‌ زيباى‏‌ پروردگار مهربانشان برخوردار خواهند شد و انسان‏هاى‏‌ ظالم و بدكردار نيز كيفر شده و به سزاى‏‌ كامل اعمال بد خويش خواهند رسيد.


بنابراين، دنيا مزرعه آخرت و محل خودسازى‏‌ و پرورش نفس است، پس توشه ‏هاى‏‌ اخروى‏‌ بايد در همين جهان تهيه شوند. اكنون اين سؤال‏ها مطرح مى‏‌شود:
1. آيا انسان در پيمودن راه سعادت و كمال، و تأمين آسايش و خوشبختى‏‌ دنيوى‏‌ و اخروى‏‌ خود، نياز به برنامه كامل و فراگير دارد يا نه؟
2. آيا خود انسان مى‏‌تواند چنين برنامه كامل و فراگيرى‏‌ را تهيه و اجرا كند؟ يا براى‏‌ اين كار نياز به راهنمايى‏‌ آفريدگار جهان دارد؟
پاسخ سؤال اول روشن است و نيازى‏‌ به توضيح ندارد، زيرا انسان در اجتماع زندگى‏‌ مى‏‌كند و بدون وجود قانون كامل و مدون نمى‏‌تواند زندگى‏‌ راحتى‏‌ داشته باشد. لذا بايد قانونى‏‌ باشد تا حقوق افراد را تأمين كند، جلو تعديات و ستم‏ها را بگيرد و نظم و آرامش را برقرار سازد. حيات معنوى‏‌ و زندگى‏‌ نفسانى‏‌ انسان نيز به برنامه نياز دارد. براى‏‌ پرورش و تهذيب نفس و تأمين سعادت اخروى‏‌ نياز به دستورالعمل و برنامه است، بنابراين ترديدى‏‌ نيست كه انسان در تأمين سعادت دنيوى‏‌ و اخروى‏‌ خود، نياز به برنامه كامل و فراگير دارد.


اما پاسخ به سؤال دوم نياز به توضيح بيشترى‏‌ دارد و به ناچار بحث نبوت به ميان مى‏‌آيد و ضرورت آن روشن مى‏‌گردد. در مورد نبوت از دو جهت بحث مى‏‌كنيم:
مسائل كلى‏‌ مربوط به اصل نبوت كه «نبوت عامه» ناميده مى‏‌شود (پيامبرى‏‌) و مسائل مخصوص و مربوط به پيامبر اسلام كه «نبوت خاصه» (پيامبر اسلام) نام دارد.
در اثرى‏‌ كه اينك پيش روى‏‌ شماست از اين دو مقوله در دو بخش بحث و گفت‏وگو مى‏‌كنيم؛ يعنى‏‌ يك بخش مسائل كلى‏‌ نبوت است و ديگرى‏‌ مربوط به پيامبرى‏‌ حضرت محمد صلى‏‌ الله عليه و آله و چگونگى‏‌ بعثت ايشان و نيز اخلاق و سيره آن بزرگوار است. اميد كه مطالعه اين اثر گامى‏‌ در جهت راهنماشناسى‏‌ و توجه به اخلاق پيامبران؛ به ويژه حضرت ختمى‏‌ مرتبت صلى‏‌ الله عليه و آله باشد.

تابستان 1383
قم، ابراهيم امينى‏‌