پیام حضرت آیت الله امينى در باره رعايت اخلاق در انتخابات
«پیام حضرت آیت الله امينى در باره رعايت اخلاق در انتخابات»
بسم الله الرحمن الرحيم
به زمان برگزارى دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهورى نزديك مىشويم. مشاركت سياسى مردم، مراجعه به آرأ عمومى در حكومت، همه پرسى و انتخابات در جهان امروز از جايگاه ويژه اى برخوردار است و آن را بهترين شيوه حاكميت مى شناسند. در نظام جمهورى اسلامى ايران نيز همه پرسى به عنوان يك اصل، پذيرفته شده است. نوع حكومت يعنى جمهورى اسلامى در ايران با خواست و رأى مردم و تأكيد و تأييد امام خمينى(ره) تعيين شد و استقرار يافت. برابر اصول قانون اساسى، انتخاب اركان نظام مانند رئيس جمهور، نمايندگان مجلس شوراى اسلامى، نمايندگان مجلس خبرگان رهبرى و اعضاى شوراى بازنگرى قانون اساسى بر عهده مردم نهاده شده است، از آغاز پيروزى انقلاب تاكنون بارها انتخابات داشته ايم و اين امر، يكى از بهترين نشانه هاى آزادى و مردمى بودن نظام جمهورى اسلامى ايران; يعنى مردمسالارى دينى مى باشد.
حضرت امام(ره) در رابطه با ضرورت حضور مردم در انتخابات مى فرمايد: «وصيت من به ملت شريف اين است كه در تمام انتخابات، چه انتخابات رئيس جمهورى و چه نمايندگان مجلس شوراى اسلامى و چه انتخابات خبرگان در صحنه باشند .... چه بسا در بعضى مقاطع عدم حضور و مسامحه گناهى باشد از گناهان كبيره. ملت شريف و مبارز ايران! دشمنان اسلام در خارج و داخل تبليغات زهرآگين خود را شروع كردهاند و چنين وانمود مىكنند كه مردم در اين انتخابات بىتفاوتند و به سردى و سستى گرائيده اند، مى خواهند شما را متهم كنند كه از جمهورى اسلامى روبرگردانيده ايد، از شما ملت مبارز انتظار دارم كه با شركت همگانى خود ياوه سرايان را رسوا كنيد».
مقام معظم رهبرى «مدظله العالی» نيز در اين رابطه فرمود: «شركت در انتخابات را مثل يك واجب شرعى، واجب و لازم بشماريد و تمام آحاد ملت مشمول اين شرايط هستند...»
با اين حال، علیرغم اينكه اصل همه پرسى، امرى پذيرفته شده است، ولى برخى مسائل مربوط به آن نياز به پژوهش و بررسى دارد از قبيل: نقش همه پرسى در نظام اسلامى، حجيت رأى اكثريت، وظيفه اقليتها در اين رابطه و اينكه آيا همه پرسى در اسلام سابقه دارد يا نه؟ آيا در اثبات آن میتوان به بيعتهاى صدر اسلام استدلال كرد يا نه و دهها مسأله ديگر كه لازم است كارشناسان و صاحبنظران پيرامون آنها تحقيق و پژوهش نمايند.
اما از مهمترين مسائل مربوط به انتخابات، رعايت «اخلاق انتخاباتى» است كه اهميت زيادى به ويژه در نظام اسلامى دارد.
اين مطلب را مىدانيم و در كتب اخلاق به اثبات رسيده كه رعايت امور اخلاقى در اسلام از جايگاه بسيار والايى برخوردارند; چنانكه اجراى كامل احكام و قوانين سياسى، حقوقى، جزايى، قضايى و اقتصادى اسلام در اسلامى شدن نظام نقش دارد و مسؤولين بايد در پياده كردن آنها تلاش كنند، بدون ترديد التزام و رعايت امور اخلاقى نيز از پيش شرطهاى اسلام ىشدن نظام است. لذا مسؤولان نظام اسلامى، وظيفه دارند در انجام وظايف خود به رعايت اخلاق اسلامى پايبند باشند و اگر در اين رابطه كوتاهى كنند گناهكار بوده و به نظام اسلامى خيانت كردهاند. بر اين اساس، انتخابات را در صورتى مىتوان صحيح و اسلامى دانست كه مسؤولين مربوطه در همه مراحل، عدالت، انصاف، امانتدارى، حفظ آبرو و حرمت افراد، اجتناب از خيانت و تقلب، خوددارى از دروغ و تهمت و اسراف و تبذير را جداً رعايت كرده و بدانند عالم، محضر خداست و در انجام اين مسؤوليت بزرگ اسلامى، ارتكاب هيچگونه خلافى توجيه پذير نيست.
البته مسؤولين امر انتخابات را به چند دسته میتوان تقسيم كرد:
1. دسته اول، عموم مردم و شهروندان كشور; يعنى رأى دهندگان.
در اين رابطه چند تذكر دارم:
تذكر اول: شركت در انتخابات يك وظيفه شرعى و ملى است. از اين جهت شرعى است كه بهترين وسيله براى بقأ، تداوم و اقتدار نظام اسلامى بوده و حفظ نظام اسلامى بر همگان واجب است. همچنين يك وظيفه ملى است; چون استقلال و عظمت كشور بدان بستگى دارد و عموم شهروندان از آن بهره می‌گيرند.
تذكر دوم: انتخاب اصلح
گرچه به همه كسانى كه صلاحيت آنان بوسيله شوراى نگهبان تأييد شده مى توان رأى داد، ولى انتخاب اصلح و شايسته ترين آنها اولويت دارد. پس به كسى رأى دهيد كه از جهت علم و تقوا و آشنايى با روابط بين المللى و موقعيت اجتماعى و توان مديريت اجرايى كشور به ويژه اگر در حل مشكلات اساسى كشور از قبيل بيكارى و مسائل فرهنگى برنامه داشته باشد بر ديگران برترى دارد.
مقام معظم رهبرى دراين رابطه مىفرمايد: «هم چنان كه اصل انتخابات يك تكليف الهى است، انتخاب اصلح هم يك تكليف الهى است».
تذكر سوم: اگر شركت در انتخابات و رأى دادن يك تكليف شرعى و ملى است بايد با تحقيق و مشورت، فرد اصلح را شناخت و به او رأى داد. انداختن رأى سفيد يا باطله در صندوق، تضييع فرصت بوده و تكليف را ساقط نمى كند.
2. دسته دوم: مسؤولين برگزار كننده انتخابات در مراحل مختلف مانند: شوراى نگهبان در تأييد صلاحيت كانديداها و نظارت بر صحت اجراى انتخابات، وزارت كشور، ناظرين بر صندوقها و همه كسانى كه در رأىگيرى، قرائت آرأ و اعلام نتايج دخالت دارند. به اين عزيزان عرض مى شود كه رأى مردم «حق الناس» است و شما امانتدار آن هستيد. امانتدارى يك وظيفه اسلامى و اجتماعى و خيانت در آن به هر صورت، تضييع حقوق ديگران و گناهى است بس بزرگ. همواره خدا را در نظر داشته باشيد تا حق هيچكس تضييع نشود. در اين مقام كه هستيد از هيچ يك از كانديداها جانبدارى نكنيد، گرچه به او علاقه داريد، خودتان به هر كس كه ميل داريد رأى دهيد، ولى حق نداريد به نفع او در مراحل مختلف انتخابات به عنوان مسؤول، جانبدارانه رفتار كنيد كه اين كار، خلاف شرع و قانون و خيانت در امانت است. مقام معظم رهبرى در اين رابطه مى فرمايد: «يك جمله هم به برادرانى كه از شوراى نگهبان يا وزارت كشور مسؤول برگزارى انتخابات هستند عرض مى كنم، به شما برادران مسؤول، اعم از نظّار و هيئات اجرايى عرض مىكنم كه مواظب باشيد كارتان سرسوزنى از معيار قانونى، تخطى نكند. نظرات و
سلائق شخصى را كنار بگذاريد. اين كه كسى به خاطر تشخيصى كه از دين و انقلاب و اسلام و رهبرى و ملت و دولت دارد، يك نفر را تقويت كند، يك نفر را رد كند، يك نفر را تضعيف كند، يكى را يك خرده جلو بكشد، يكى را يك خرده عقب بزند خلاف ضابطه است.... ضابطه همين است كه در دست شماست، طبق همين ضابطه، دقيق، بدون رعايت حب و بغض، بدون رعايت خط و خطوط و بدون رعايت جهات سياسى عمل كنيد».
3. دسته سوم: مسؤولين تبليغات انتخاباتى
براى شركت گسترده مردم در انتخابات از دو جهت نياز به تبليغات است; يكى تبليغ و تشويق مردم به احساس وظيفه و شركت در انتخابات، ديگرى شناخت صحيح و معرفى افراد انتخاب شونده، تا رأى دهندگان از روى بصيرت وارد عمل شوند و بتوانند فرد اصلح را انتخاب كنند. در اين دو جهت رسانه هاى عمومى مخصوصاً صدا و سيما بزرگترين نقش را دارند. صدا و سيما يك رسانه همگانى است و به عموم مردم تعلق دارد. مسؤولين مربوطه در معرفى افراد، حق، عدالت و مساوات را رعايت كنند و هيچ يك را بر ديگرى ترجيح ندهند; چرا كه شرعاً مسؤول هستند. افراد انتخاب شونده نيز مى توانند با سخنرانى، تبليغ در روزنامه ها، اطلاعيه ها و پوسترها امتيازات و نكات مثبت خودشان را بيان كنند، اما شرعاً و اخلاقاً حق ندارند از رقيب خود عيبجويى و هتك حرمت كرده و شخصيت او را تخريب كنند. كه نه مطابق شرع است و نه زيبنده نظام اسلامى. همچنين در تبليغات از اسراف و تبذير نيز بايد اجتناب كرد.
امام خمينى(ره) در رابطه با تبليغات انتخاباتى مى فرمايد: «هيچ مقامى و حزبى و گروهى و شخصى حق ندارد به ديگران كه مخالف نظرشان هستند توهين كنند يا خداى ناكرده افشاگرى نمايند. از آقايان كانديداها و دوستان آنها انتظار دارم كه اخلاق اسلامى و انسانى را رعايت كنند... از هرگونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف و هتك حرمت باشد خوددارى نمايند كه براى پيشبرد مقصود، ولو اسلامى باشد ارتكاب خلاف اخلاق، مطرود و از انگيزه هاى غير اسلامى است».
مقام معظم رهبرى نيز در اين رابطه مى فرمايد: «كسانى كه مى خواهند در اين صحنه مطرح شوند يا كسانى را مطرح كنند مواظب باشند، مواظب موازين شرعى باشند. اگر شما خواستيد كسى را معرفى كنيد او را معرفى كنيد، ولى ديگرى را نفى نكنيد; هيچ كس، هيچ دسته، هيچ جمعى نبايد به خودشان اجازه دهند كه به كسانى كه قبولشان ندارند اهانت كنند».
در خاتمه، ذكر اين حديث را لازم مى دانم كه پيامبر گرامى اسلام(ص) فرمود: «اى كسانى كه با زبان مدعى ايمان هستيد، ولى ايمان در قلبتان نفوذ نكرده، از مردم غيبت نكنيد و در صدد يافتن عيوب آنها برنياييد; زيرا هر كس كه از برادر مؤمنش عيبجويى كند خداى متعال نيز عيوب او را كشف و رسوايش مى سازد، گرچه در داخل خانه اش باشد» (جامع السعادات، ج2، ص270)
بدين اميد كه در انتخابات آينده همه مسؤولان، اخلاق اسلامى را كاملاً رعايت كنند و شاهد هيچگونه عمل خلاف شرع و اخلاق نباشيم.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته.